Canh thức Vượt Qua

Canh thức Vượt Qua
 

 

BÀI ĐỌC TRONG THÁNH LỄ

VỌNG PHỤC SINH

CANH THỨC VƯỢT QUA

– Phần thứ nhất: Thắp nến phục sinh

– Phần thứ hai: Phụng Vụ Lời Chúa

– Phần thứ ba: Phụng Vụ Thánh Tẩy

– Phần thứ tư: Phụng Vụ Thánh Thể

Phần Thứ I: Khai Mạc Trọng Thể Ðêm Canh Thức

Nghi Thức Thắp Nến Phục Sinh

Làm Phép Lửa Và Chuẩn Bị Nến

Tắt hết đèn trong nhà thờ

Linh mục chào dân chúng như thường lệ và nói vắn tắt về ý nghĩa đêm canh thức, bằng những lời sau đây hoặc tương tự:

Anh chị em thân mến, Trong đêm rất thánh này, đêm Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đã hoàn tất mầu nhiệm Vượt Qua, tức là từ cõi chết sống lại, Hội Thánh kêu mời con cái ở khắp nơi trên hoàn cầu, cùng họp nhau lại mà canh thức cầu nguyện. Vậy chúng ta sẽ cùng nhau chăm chú nghe Lời Chúa. Và sốt sắng cử hành những bí tích tưởng niệm mầu nhiệm Vượt Qua của Ðức Kitô, với niềm hy vọng sẽ được cùng Người chiến thắng sự chết, và cùng Người luôn sống kết hợp với Chúa Cha.

Rồi làm phép lửa

Lời nguyện

Lạy Chúa, Chúa đã sai Con Một đến giãi ánh vinh quang rực rỡ của Chúa vào lòng tín hữu. Xin thánh X hoá ngọn lửa mới này, và trong suốt thời gian mừng lễ Vượt Qua, xin cho niềm khao khát Nước Trời cũng bừng lên thiêu đốt lòng chúng con, và thanh tẩy muôn vàn tội lỗi, để mai sau chúng con xứng đáng vào thiên quốc tham dự lễ ánh sáng muôn đời. Chúng con cầu xin…

Làm phép lửa xong, người giúp lễ hoặc một phụ tế cầm nến phục sinh dựng trước chủ tế. Chủ tế dùng mũi nhọn vẽ hình thánh giá trên nến, rồi viết chữ An-pha phía trên, và chữ Ô-mê-ga ở phía dưới hình thánh giá, đoạn viết 4 con số chỉ năm đó ở 4 góc thánh giá, vừa viết vừa đọc những lới sau đây:

1. Ðức Kitô vẫn là một, (vẽ đường dọc)

2. Hôm qua cũng như hôm nay, (vẽ đường ngang)

3. Là An-pha và Ô-mê-ga, (viết chữ An-pha phía trên thánh giá)

4. Nghĩa là khởi nguyên và tận cùng. (viết chữ Ô-mê-ga phía dưới thánh giá)

5. Người làm chủ thời gian, (viết số đầu của năm đó nơi góc trái phía trên thánh giá)

6. Và muôn thế hệ, (viết số thứ hai của năm đó nơi góc phải phía trên thánh giá)

7. Vạn tuế Ðức Kitô, Ðấng vinh hiển quyền năng, (viết số thứ ba của năm đó nơi góc trái phía dưới thánh giá)

8. Vạn vạn tuế. Amen, (viết số thứ tư của năm đó nơi góc phải phía dưới thánh giá).

Vẽ thánh giá và ghi số năm xong, chủ tế có thể cắm năm hạt hương theo hình thánh giá trên nến phục sinh, vừa gắn vừa đọc như sau:

1. Vì năm vết thương

2. chí thánh và vinh hiển,

3. xin Chúa Kitô

4. gìn giữ

5. và bảo vệ chúng ta. Amen.

Linh mục lấy lửa mới thắp nến phục sinh và nói:

Xin Ðức Kitô, Ðấng phục sinh vinh hiển chiếu giãi ánh sáng của Người để phá tan bóng tối đang bao phủ lòng trí chúng ta.

Kiệu Nến Phục Sinh

Phó tế hoặc chính linh mục cầm nến Phục Sinh nâng cao và hát một mình:

– Ánh sáng Chúa Kitô.

Và mọi người đáp:

– Tạ ơn Chúa.

Người cầm nến đi đầu, mọi người theo sau tiến vào nhà thờ. Nếu có hương, người cầm bình hương, có bỏ hương, đi trước người cầm nến Phục Sinh.

Ðến trước cửa nhà thờ, người cầm nến Phục Sinh dừng lại, giơ cao cây nến và hát lần thứ hai:

– Ánh sáng Chúa Kitô.

Mọi người thưa:

– Tạ ơn Chúa.

Sau đó mọi người lấy lửa từ nến Phục Sinh thắp nến của mình và tiếp tục đi.

Khi đến trước bàn thờ, người cầm nến đứng lại, quay về phía giáo dân và hát lần thứ ba:

– Ánh sáng Chúa Kitô.

Mọi người thưa:

– Tạ ơn Chúa.

Ðến đây thắp hết các đèn trong nhà thờ.

Công bố Tin Mừng Phục Sinh

(Mừng vui lên…)

Phần Thứ II: Phụng Vụ Lời Chúa

Trong đêm Vọng này là mẹ các đêm Vọng, Hội Thánh đề nghị đọc chín bài đọc: bảy bài trích từ Cựu Ước, hai bài trích trong Tân Ước (Thánh Thư và Tin Mừng).  Nếu hoàn cảnh không cho phép, và khi có lý do đặc biệt, có thể bớt số bài đọc. Nhưng phải đọc ít là ba bài trích ở Cựu Ước trước Thánh Thư và Tin Mừng; còn nếu gấp quá, thì đọc ít là hai bài đọc trước Thánh Thư và Tin Mừng. Nhưng không khi nào được bỏ bài trích sách Xuất Hành (Xh 14, 15 – 15, 1) nói về việc qua Biển Ðỏ.)

Mọi người tắt nến ngồi nghe. Trước khi bắt đầu các bài đọc, linh mục nên nhắn nhủ giáo dân bằng những lời sau đây, hoặc những lời tương tự:

Anh chị em thân mến, chúng ta đã long trọng khai mạc đêm Canh Thức Vượt Qua, giờ đây chúng ta hãy lắng nghe Lời Chúa. Chúng ta hãy ngẫm xem trong thời Cựu Ước, Chúa đã cứu chuộc dân Người làm sao, và trong thời đại cuối cùng này, Người lại sai Con Một đến cứu chuộc chúng ta thể nào. Chúng ta hãy xin Chúa hoàn tất công trình cứu độ mà Người đã khởi sự trong mầu nhiệm Vượt Qua.

Sau đó là các bài đọc, người đọc sách đến giảng đài đọc bài đọc I. Sau bài đọc, hát đáp ca, cộng đoàn hát câu đáp. Rồi mọi người đứng lên, linh mục đọc: “Chúng ta dâng lời cầu nguyện”. Và sau khi mọi người thinh lặng cầu nguyện trong giây lát, linh mục đọc lời nguyện. Thay vì hát đáp ca, có thể giữ thinh lặng thánh. Trong trường hợp này, thì không ngừng lại sau câu “Chúng ta dâng lời cầu nguyện”.

Bài Ðọc I: St 1, 1 – 2, 2 {hoặc 1, 1. 26-31a}

“Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm thật là tốt đẹp”.

Trích sách Sáng Thế.

Từ nguyên thuỷ Thiên Chúa đã tạo thành trời đất. Ðất còn hoang vu trống rỗng, tối tăm bao trùm vực thẳm, và thần trí Thiên Chúa bay sà trên mặt nước.

Thiên Chúa phán: “Hãy có ánh sáng”. Và có ánh sáng. Thiên Chúa thấy ánh sáng tốt đẹp, Người phân rẽ ánh sáng khỏi tối tăm. Thiên Chúa gọi ánh sáng là ngày, tối tăm là đêm. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ nhất.

Thiên Chúa phán: “Hãy có một vòm trời ở giữa nước, phân rẽ nước với nước”; và Thiên Chúa làm nên vòm trời, và phân rẽ nước phía dưới vòm trời với nước phía trên vòm trời. Và xảy ra như vậy. Thiên Chúa gọi vòm đó là trời. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ hai.

Thiên Chúa phán: “Nước dưới trời hãy tụ lại một nơi, để lộ ra chỗ khô cạn. Và đã xảy ra như vậy. Thiên Chúa gọi chỗ khô cạn là đất, và Người gọi khối nước là biển. Thiên Chúa thấy tốt đẹp. Và Thiên Chúa phán: “Ðất hãy trổ sinh thảo mộc xanh tươi mang hạt giống; và cây ăn trái phát sinh trái theo giống nó, và trong trái có hạt giống, trên mặt đất. Và đã xảy ra như vậy. Tức thì đất sản xuất thảo mộc xanh tươi mang hạt theo giống nó, và cây phát sinh trái trong có hạt tuỳ theo loại nó. Và Thiên Chúa thấy nó tốt đẹp. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ ba.

Thiên Chúa còn phán: “Hãy có những vật sáng trên vòm trời và hãy phân chia ngày và đêm, và trở thành dấu chỉ thời gian, ngày và năm tháng, để soi sáng trên vòm trời và giãi sáng mặt đất”. Và đã xảy ra như vậy. Thiên Chúa đã làm nên hai vầng sáng lớn: Vầng sáng lớn hơn làm chủ ban ngày, và vầng sáng nhỏ hơn làm chủ ban đêm; Và Ngài cũng làm nên các tinh tú. Thiên Chúa đặt chúng trên vòm trời để soi sáng trên mặt đất, và làm chủ ngày đêm, và phân chia ánh sáng với tối tăm. Thiên Chúa thấy nó tốt đẹp. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ tư.

Thiên Chúa lại phán: “Nước hãy sản xuất những sinh vật bò sát, và loài chim bay trên mặt đất, dưới vòm trời. Vậy Thiên Chúa tạo thành những cá lớn, mọi sinh vật sống động mà nước sản xuất theo loại chúng, và mọi chim bay tuỳ theo giống. Thiên Chúa thấy chúng tốt đẹp. Thiên Chúa chúc phúc cho chúng rằng: “Hãy sinh sôi nẩy nở cho nhiều, đầy nước biển; loài chim hãy sinh cho nhiều trên mặt đất”. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ năm.

Thiên Chúa lại phán: “Ðất hãy sản xuất các sinh vật tuỳ theo giống: gia súc, loài bò sát và dã thú dưới đất tuỳ theo loại”. Và đã xảy ra như vậy. Thiên Chúa đã dựng nên dã thú dưới đất tuỳ theo loại, gia súc, và mọi loài bò sát dưới đất tuỳ theo giống. Thiên Chúa thấy chúng tốt đẹp. Và Thiên Chúa phán: “Chúng ta hãy dựng nên con người theo hình ảnh giống như Ta, để chúng làm chủ cá biển, chim trời, dã thú khắp mặt đất và tất cả loài bò sát di chuyển trên mặt đất”.

Vậy Thiên Chúa đã tạo thành con người giống hình ảnh Chúa, Chúa tạo thành con người giống hình ảnh Thiên Chúa. Người tạo thành họ có nam có nữ.

Thiên Chúa chúc phúc cho họ và phán rằng: “Hãy sinh sôi nẩy nở cho nhiều, đầy mặt đất, và thống trị nó; hãy bá chủ cá biển, chim trời và toàn thể sinh vật di chuyển trên mặt đất”. Thiên Chúa phán: “Ðây Ta ban cho các ngươi làm thức ăn mọi thứ cây cỏ mang hạt giống trên mặt đất và toàn thể thảo mộc sinh trái có hạt tuỳ theo giống. Ta ban mọi thứ cây cỏ xanh tươi làm thức ăn cho mọi loài dã thú trên mặt đất, chim trời và toàn thể sinh vật di chuyển trên mặt đất”. Và đã xảy ra như vậy. Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm rất tốt đẹp. Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ sáu.

Thế là trời đất và mọi trang điểm của chúng đã hoàn thành. Ngày thứ bảy Thiên Chúa đã hoàn tất công việc Người đã làm. Và sau khi hoàn tất công việc Người đã làm, thì ngày thứ bảy Người nghỉ ngơi.

Ðó là lời Chúa.

Hoặc bài vắn này: St 1, 1. 26-31a

Trích sách Sáng Thế.

Từ nguyên thuỷ Thiên Chúa đã tạo thành trời đất. Và Thiên Chúa phán: “Chúng ta hãy dựng nên con người theo hình ảnh giống như Ta, để chúng làm chủ cá biển, chim trời, dã thú khắp mặt đất và tất cả loài bò sát di chuyển trên mặt đất”.

Vậy Thiên Chúa đã tạo thành con người giống hình ảnh Chúa, Chúa tạo thành con người giống hình ảnh Thiên Chúa. Người tạo thành họ có nam có nữ.

Thiên Chúa chúc phúc cho họ và phán rằng: “Hãy sinh sôi nẩy nở cho nhiều, đầy mặt đất, và thống trị nó; hãy bá chủ cá biển, chim trời và toàn thể sinh vật di chuyển trên mặt đất”. Thiên Chúa phán: “Ðây Ta ban cho các ngươi làm thức ăn mọi thứ cây cỏ mang hạt giống trên mặt đất và toàn thể thảo mộc sinh trái có hạt tuỳ theo giống. Ta ban mọi thứ cây cỏ xanh tươi làm thức ăn cho mọi loài dã thú trên mặt đất, chim trời và toàn thể sinh vật di chuyển trên mặt đất”. Và đã xảy ra như vậy. Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm rất tốt đẹp.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 32, 4-5. 6-7. 12-13. 20 và 22

Ðáp: Ðịa cầu đầy ân sủng Chúa

Xướng: Vì lời Chúa là lời chân chính, bao việc Chúa làm đều đáng cậy tin. Chúa yêu chuộng điều công minh chính trực, địa cầu đầy ân sủng Chúa.

Xướng: Do lời Chúa mà trời xanh được tạo thành, và mọi cơ binh chúng đều do hơi thở miệng Người. Chúa thu nước biển lại như để trong bầu, Người đặt những ngọn sóng trong kho chứa đựng.

Xướng: Phúc thay quốc gia mà Chúa là chúa tể, dân tộc mà Chúa chọn làm cơ nghiệp riêng mình. Tự trời cao Chúa nhìn xuống, Người xem thấy hết thảy con cái loài người.

Xướng: Linh hồn chúng tôi mong đợi Chúa, chính Người là Ðấng phù trợ và che chở chúng tôi. – Lạy Chúa, xin đổ lòng từ bi xuống trên chúng con, theo như chúng con tin cậy ở nơi Ngài.

Lời nguyện (chọn một trong hai lời nguyện sau đây)

1. Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, mọi công trình của Chúa thật kỳ diệu phi thường. Xin làm cho chúng con là những kẻ được Chúa cứu chuộc luôn luôn hiểu biết rằng: công trình tạo thành vũ trụ thuở ban đầu tuy đã kỳ diệu, nhưng công trình cứu độ của Ðức Kitô, Ðấng hy sinh làm Chiên lễ Vượt Qua của chúng con trong thời sau hết, còn kỳ diệu hơn nữa. Chúng con cầu xin…

2. Lạy Chúa, Chúa đã sáng tạo con người cách lạ lùng, và cứu chuộc còn lạ lùng hơn nữa: Xin ban cho chúng con một tinh thần khôn ngoan sáng suốt biết chống trả tội lỗi hằng quyến rũ chúng con, để mai sau được hưởng phúc muôn đời. Chúng con cầu xin…

Bài Ðọc II: St 22, 1-18 (Bài dài)

“Của lễ hiến tế của Abraham, Tổ phụ chúng ta”.

Trích sách Sáng Thế.

Trong những ngày ấy, Chúa thử Abraham và nói với ông rằng: “Abraham, Abraham”. Ông đáp lại: “Dạ, con đây”. Chúa nói: “Ngươi hãy đem Isaac, đứa con một yêu dấu của ngươi, và đi đến đất Moria, ở đó ngươi sẽ dâng nó làm của lễ toàn thiêu trên núi Ta sẽ chỉ cho ngươi”. Sáng ngày, Abraham dậy sớm, thắng lừa và đem theo hai đứa đầy tớ của ông, cùng với Isaác con ông, ông chẻ củi dùng vào lễ thượng hiến, đoạn ông lên đường đến chỗ Thiên Chúa đã tỏ cho ông.

Ngày thứ ba, Abraham ngước mắt lên và thấy chỗ ấy từ đàng xa. Abraham mới bảo tôi tớ: “Các anh ở lại đây với con lừa; còn ta và đứa trẻ, chúng ta phải đi tới đằng kia mà thờ lạy, rồi chúng tôi sẽ về lại với các anh”. Abraham lấy củi lễ thượng hiến và cho Isaác vác đi, còn ông thì cầm lấy lửa và dao phay, rồi cả hai cùng bước. Isaác cất tiếng nói với Abraham cha cậu rằng: “Cha!” Ông đáp: “Ta đây, con!” Cậu hỏi: “Này đây đã có lửa và củi, vậy hy sinh thượng hiến ở đâu?” Abraham đáp: “Chính Thiên Chúa sẽ tự liệu ra hy sinh thượng hiến, con ạ”. Rồi cả hai cùng bước.

Khi hai người đến nơi Chúa đã chỉ, Abraham làm một bàn thờ và chất củi lên, rồi trói Isaac lại, đặt lên bàn thờ trên đống củi. Abraham giơ tay lấy dao để sát tế con mình. Bấy giờ thiên thần Chúa từ trời gọi ông rằng: “Abraham! Abraham!” Ông thưa lại: “Dạ, con đây”. Người nói: “Ðừng giết con trẻ và đừng động đến nó, vì giờ đây, Ta biết ngươi kính sợ Chúa, đến nỗi không từ chối dâng đứa con duy nhất cho Ta”. Abraham ngước mắt lên, thấy sau lưng mình có con cừu đực đang mắc sừng trong bụi cây, Abraham liền bắt nó và tế lễ thay cho con mình. Chỗ ấy Abraham gọi tên là “Thiên Chúa sẽ liệu”, khiến ngày nay người ta còn nói: “Trên núi Thiên Chúa sẽ liệu”.

Thiên thần Chúa gọi Abraham lần thứ hai và nói rằng: “Chúa phán: Ta thề rằng: vì ngươi đã làm điều đó, ngươi không từ chối dâng đứa con duy nhất của ngươi cho Ta, nên Ta chúc phúc cho ngươi. Ta cho ngươi sinh sản con cái đông đúc như sao trên trời, như cát bãi biển; miêu duệ ngươi sẽ chiếm cửa thành quân địch, và mọi dân tộc trên mặt đất sẽ được chúc phúc nơi miêu duệ ngươi, vì ngươi đã vâng lời Ta”.

Ðó là lời Chúa.

Hoặc đọc bài vắn này: St 22, 1-2. 9a. 10-13. 15-18

Trích sách Sáng Thế.

Trong những ngày ấy, Chúa thử Abraham và nói với ông rằng: “Abraham, Abraham”. Ông đáp lại: “Dạ, con đây”. Chúa nói: “Ngươi hãy đem Isaac, đứa con một yêu dấu của ngươi, và đi đến đất Moria, ở đó ngươi sẽ dâng nó làm của lễ toàn thiêu trên núi Ta sẽ chỉ cho ngươi”.

Khi hai người đến nơi Chúa đã chỉ, Abraham làm một bàn thờ và chất củi lên, rồi trói Isaac lại, đặt lên bàn thờ trên đống củi. Abraham giơ tay lấy dao để sát tế con mình. Bấy giờ thiên thần Chúa từ trời gọi ông rằng: “Abraham! Abraham!” Ông thưa lại: “Dạ, con đây”. Người nói: “Ðừng giết con trẻ và đừng động đến nó, vì giờ đây, Ta biết ngươi kính sợ Chúa, đến nỗi không từ chối dâng đứa con duy nhất cho Ta”. Abraham ngước mắt lên, thấy sau lưng mình có con cừu đực đang mắc sừng trong bụi cây, Abraham liền bắt nó và tế lễ thay cho con mình.

Thiên thần Chúa gọi Abraham lần thứ hai và nói rằng: “Chúa phán: Ta thề rằng: vì ngươi đã làm điều đó, ngươi không từ chối dâng đứa con duy nhất của ngươi cho Ta, nên Ta chúc phúc cho ngươi. Ta cho ngươi sinh sản con cái đông đúc như sao trên trời, như cát bãi biển; miêu duệ ngươi sẽ chiếm cửa thành quân địch, và mọi dân tộc trên mặt đất sẽ được chúc phúc nơi miêu duệ ngươi, vì ngươi đã vâng lời Ta”.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 15, 5 và 8. 9-10. 11

Ðáp: Lạy Chúa, xin bảo toàn con, vì con tìm nương tựa Chúa

Xướng:  Chúa là phần gia nghiệp và phần chén của con, chính Ngài nắm giữ vận mạng của con. Con luôn luôn đặt Chúa ở trước mặt con, vì Chúa ngự bên hữu con, con sẽ không nao núng.

Xướng:  Bởi thế, lòng con vui mừng và linh hồn con hoan hỉ, ngay cả đến xác thịt của con cũng nằm nghỉ an toàn, vì Chúa chẳng bỏ rơi linh hồn con trong âm phủ, cũng không để thánh nhân của Ngài thấy điều hư nát.

Xướng: Chúa sẽ chỉ cho con biết đường lối trường sinh, sự no đầy hoan hỉ ở trước thiên nhan, sự khoái lạc bên tay hữu Chúa tới muôn muôn đời!

Lời nguyện:

Lạy Chúa là Cha nhân từ của các tín hữu, Chúa đã hứa cho ông Áp-ra-ham trở thành cha chung các dân tộc; và nhờ mầu nhiệm Vượt qua Chúa đã thực hiện lời hứa ấy và ban cho muôn dân khắp địa cầu hồng ân được làm nghĩa tử khiến đoàn con cái Chúa ngày càng thêm đông. Xin cho những ai đã thuộc về gia đình Chúa biết ăn ở xứng đáng với ân huệ Chúa ban. Chúng con cầu xin…

Bài Ðọc III: Xh 14, 15 – 15, 1

“Con cái Israel đi vào giữa lòng biển khô cạn”.

Trích sách Xuất Hành.

Trong những ngày ấy, Chúa phán cùng Môsê rằng: “Có gì mà kêu đến Ta? Hãy bảo con cái Israel cứ lên đường. Còn ngươi, đưa gậy lên, và giơ tay trên biển, hãy phân rẽ biển ra, cho con cái Israel đi vào giữa lòng biển khô cạn. Còn Ta, Ta sẽ làm cho lòng người Ai-cập ra chai đá, chúng sẽ rượt theo sau các ngươi. Bấy giờ Ta sẽ tỏ vinh quang cho Pharaon, toàn thể quân lực, chiến xa và kỵ binh của vua ấy biết. Người Ai-cập sẽ biết Ta là Chúa khi Ta tỏ vinh quang cho Pharaon, chiến xa và kỵ binh của vua ấy biết”.

Sứ thần Thiên Chúa thường đi trước hàng ngũ Israel, liền bỏ trở lại sau họ. Cột mây thường đi phía trước, cũng theo sứ thần trở lại phía sau, đứng giữa hàng ngũ Ai-cập và hàng ngũ Israel. Và đám mây thường soi sáng ban đêm trở thành mù mịt, đến nỗi suốt đêm, hai bên không thể tới gần được. Môsê giơ tay trên biển, thì bằng một cơn gió đông thổi mạnh suốt đêm, Chúa dồn biển lui và làm cho biển khô cạn. Nước rẽ ra và con cái Israel đi vào giữa lòng biển khô cạn, nước dựng lên như bức thành hai bên tả hữu.

Người Ai-cập đuổi theo, toàn thể binh mã của Pharaon, chiến xa và kỵ binh đi theo sau Israel vào giữa lòng biển. Lúc gần sáng, qua cột mây lửa, Chúa nhìn xuống hàng ngũ Ai-cập, gây rối loạn trong hàng ngũ chúng. Người lật đổ bánh xe, khiến xe tiến tới thật vất vả. Người Ai-cập nói: “Ta hãy chạy trốn Israel, vì Chúa chiến đấu giúp họ, chống chúng ta”.

Chúa phán bảo Môsê: “Hãy giơ tay trên biển để nước trở lại vùi dập người Ai-cập, chiến xa và kỵ binh của chúng”. Môsê giơ tay trên biển, và lúc tảng sáng, biển trở lại như cũ. Người Ai-cập chạy trốn, gặp ngay nước biển ập lại. Chúa xô chúng ngã giữa lòng biển. Nước trở lại, vùi dập chiến xa và kỵ binh. Toàn thể quân lực của Pharaon đã theo dân Israel xuống biển, không còn tên nào sống sót. Còn con cái Israel đã đi giữa lòng biển khô cạn, nước dựng như bức thành hai bên tả hữu. Ngày đó Chúa cứu Israel khỏi tay Ai-cập. Và họ thấy xác người Ai-cập trôi dạt đầy bờ, và thấy cánh tay oai hùng của Thiên Chúa đè bẹp Ai-cập. Toàn dân kính sợ Chúa, tin vào Chúa và vào Môsê tôi tớ người.

Bấy giờ Môsê cùng với con cái Israel hát mừng Chúa bài ca này:

(Không đọc: Ðó là lời Chúa).

Ðáp Ca: Xh 15, 1-2. 3-4. 5-6. 17-18

Ðáp: Tôi sẽ ca tụng Chúa, vì Người uy linh cao cả

Xướng:  Tôi sẽ ca tụng Chúa, vì Người uy linh cao cả. Người đã ném ngựa và người xuống biển khơi. Chúa là sức mạnh và là khúc ca của tôi, chính Người đã cho tôi được cứu thoát. Người là Thiên Chúa tôi, tôi sẽ tôn vinh Người; Người là Chúa tổ phụ tôi, tôi sẽ hát ca mừng Chúa.

Xướng: Chúa như là người chiến sĩ, danh thánh Người thật toàn năng. Người đã ném xe cộ và đạo binh của Pharaon xuống biển, và dìm xuống Biển Ðỏ các tướng lãnh của ông.

Xướng:  Các vực thẳm đã chôn sống họ, họ rơi xuống đáy biển như tảng đá to. Lạy Chúa, tay hữu Chúa biểu dương sức mạnh; lạy Chúa, tay hữu Chúa đánh tan quân thù.

Xướng: Chúa đem con cái Israel trồng trên núi gia nghiệp Chúa, nơi vững chắc Chúa làm nơi cư ngụ, ôi lạy Chúa, là cung thánh tay Chúa đã lập nên; Chúa sẽ thống trị muôn đời muôn kiếp.

Lời nguyện (chọn một trong hai lời nguyện sau đây)

1. Lạy Chúa, những công trình kỳ diệu Chúa đã làm thuở trước nay còn như xuất hiện rõ ràng. Quả vậy xưa Chúa đã ra oai thần lực cứu một mình dân Ít-ra-en khỏi bàn tay Pha-ra-ô áp bức. Ngày nay Chúa cũng dùng nước thánh tẩy để cứu độ muôn dân khắp hoàn cầu. Xin cho mọi người trên thế giới được lòng tin mạnh mẽ như tổ phụ Áp-ra-ham, và đạt tới địa vị làm dân riêng của Chúa. Chúng con cầu xin…

2. Lạy Chúa, dưới ánh sáng Tin Mừng Chúa cho thấy ý nghĩa kỳ công Chúa đã thực hiện trong thời Cựu Ước. Quả vậy, Biển Ðỏ tượng trưng cho dòng nước thánh tẩy, còn dân Do-thái thoát vòng nô lệ là hình ảnh của dân Chúa ngày nay. Xin cho các dân tộc trên khắp địa cầu nhờ lòng tin vào Chúa được hưởng những đặc ân của Ít-ra-en và được tái sinh khi lãnh nhận Thánh Thần. Chúng con cầu xin…

Bài Ðọc IV: Is 54, 5-14

“Trong tình yêu vĩnh cửu, Chúa Cứu Chuộc đã xót thương ngươi”.

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ðấng đã tạo thành ngươi thống trị ngươi, danh Người là Chúa các cơ binh, Ðấng Cứu Chuộc ngươi là Ðấng Thánh Israel, Người sẽ được tôn xưng là Thiên Chúa khắp địa cầu.

Thiên Chúa ngươi đã phán: “Chúa gọi ngươi như gọi người thiếu phụ bị bỏ rơi và sầu muộn, và như người vợ bị bỏ rơi lúc còn xuân xanh. Trong một thời gian ngắn, Ta đã bỏ ngươi, nhưng Ta sẽ lấy lượng từ bi cao cả mà tụ họp ngươi lại. Trong lúc nóng giận, Ta tạm ẩn mặt Ta, nhưng vì lòng nhân từ vô biên, Ta thương xót ngươi, Chúa là Ðấng cứu chuộc ngươi đã phán như vậy.

Cũng như trong thời Noe, Ta đã thề rằng nước lụt Noe sẽ không tràn ngập đất nữa, thì Ta cũng đã thề rằng Ta sẽ không giận ngươi, không quở trách ngươi nữa.

Dù núi có dời, đồi có di chuyển, tình yêu của Ta đối với ngươi không thay đổi, và giao ước bình an của Ta cũng sẽ không lay chuyển, Chúa nhân từ của ngươi đã phán như vậy.

Hỡi thành vô phúc, bị bão táp tàn phá và không ai an ủi, này đây Ta sẽ sắp xếp các viên đá của ngươi cho trật tự, sẽ đặt nền móng ngươi trên ngọc thạch, sẽ lấy đá hồng xây cửa đồn ngươi, sẽ lấy thuỷ tinh làm cửa thành ngươi, sẽ dùng đá quý xây tường thành ngươi.

Tất cả con cái ngươi sẽ được Chúa dạy bảo, chúng sẽ vui hưởng một nền hoà bình lâu dài. Ngươi sẽ đứng vững trong công lý, và xa mọi đàn áp, ngươi sẽ không còn sợ, và sống xa mọi khủng bố, vì sẽ không có ai hãm hại được ngươi nữa”.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 29, 2 và 4. 5-6. 11 và 12a và 13b

Ðáp: Lạy Chúa, con ca tụng Chúa vì đã giải thoát con

Xướng: Lạy Chúa, con ca tụng Chúa vì đã giải thoát con, và không để quân thù hoan hỉ về con. Lạy Chúa, Ngài đã đưa linh hồn con thoát xa Âm phủ, Ngài đã cứu con khỏi số người đang bước xuống mồ.

Xướng: Các tín đồ của Chúa, hãy đàn ca mừng Chúa, và hãy cảm tạ thánh danh Ngài. Vì cơn giận của Ngài chỉ lâu trong giây phút, nhưng lòng nhân hậu của Ngài vẫn có suốt đời. Chiều hôm có gặp cảnh lệ rơi, nhưng sáng mai lại được mừng vui hoan hỉ.

Xướng: Lạy Chúa, xin nhậm lời và xót thương con. Lạy Chúa, xin Ngài gia ân cứu giúp con. Chúa đã biến đổi lời than khóc thành khúc nhạc cho con; lạy Chúa là Thiên Chúa của con, con sẽ tán tụng Chúa tới muôn đời.

Lời nguyện

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, để đáp lại niềm tin của các tổ phụ Chúa đã hứa ban cho các ngài một dòng tộc đông đảo. Nay xin thực hiện lời hứa ấy mà làm cho số nghĩa tử ngày càng thêm đông, để mọi người tôn vinh Danh Thánh, và Giáo Hội được thấy thực hiện điều các tổ phụ vẫn tin tưởng đợi chờ. Chúng con cầu xin…

 Bài Ðọc V: Is 55, 1-11

“Hãy đến cùng Ta và hồn các ngươi sẽ được sống.

Ta sẽ ký kết với các ngươi một giao ước vĩnh cửu”.

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ðây Chúa phán: Hỡi tất cả những ai khát nước, hãy đến uống nước; hỡi kẻ không tiền bạc, hãy đến mua lúa mà ăn; hãy đến mà mua rượu và sữa, không cần trả tiền, không cần đổi chác gì. Tại sao các ngươi không dùng tiền mà mua bánh, sao không dùng tiền lương mà mua đồ nuôi thân? Vậy hãy lắng tai nghe, hãy đến ăn đồ bổ và các ngươi sẽ được thưởng thức món ăn mĩ vị.

Hãy lắng tai và đến cùng Ta, hãy nghe, thì các ngươi sẽ được sống; Ta sẽ ký kết với các ngươi một giao ước vĩnh cửu, đó là những hồng ân đã hứa cho Ðavít: Ðây Ta đặt ngươi làm nhân chứng cho các dân, làm tướng lãnh tôn sư cho các dân tộc. Này ngươi sẽ kêu gọi dân mà trước ngươi không biết, và các dân trước chưa biết ngươi, sẽ chạy đến cùng ngươi, vì Chúa là Thiên Chúa ngươi, là Ðấng Thánh Israel, bởi vì Chúa làm cho ngươi được hiển vinh.

Hãy tìm Chúa khi còn tìm được, hãy kêu cầu Người khi Người còn ở gần. Kẻ gian ác, hãy bỏ đường lối mình, và kẻ bất lương, hãy bỏ những tư tưởng mình, hãy trở về với Chúa, thì Người sẽ thương xót, hãy trở về với Thiên Chúa chúng ta, vì Chúa rộng lòng tha thứ. Vì tư tưởng Ta không phải tư tưởng các ngươi, và đường lối các ngươi không phải đường lối của Ta, Chúa phán như vậy. Như trời cao hơn đất thế nào, thì đường lối Ta vượt trên đường lối các ngươi, và tư tưởng Ta cũng vượt trên tư tưởng các ngươi thể ấy.

Như mưa tuyết từ trời rơi xuống và không trở lên trời nữa, nhưng chúng thấm xuống đất, làm cho đất phì nhiêu, cây cối sinh mầm, cho người gieo có hạt giống, cho người ta có cơm bánh ăn; cũng thế, lời từ miệng Ta phán ra sẽ không trở lại với Ta mà không sinh kết quả, nhưng nó thực hiện ý muốn của Ta, và làm tròn sứ mạng Ta uỷ thác.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Is 12, 2-3. 4bcd. 5-6

Ðáp: Các ngươi sẽ hân hoan múc nước nơi suối Ðấng Cứu Ðộ

Xướng: Ðây Thiên Chúa là Ðấng Cứu Chuộc tôi, tôi sẽ tin tưởng mà hành động và không khiếp sợ: vì Chúa là sức mạnh, là Ðấng tôi ngợi khen, Người sẽ trở nên cho tôi phần rỗi.

Xướng: Hãy ca tụng Chúa và kêu cầu danh Người, hãy công bố cho các dân biết kỳ công của Chúa, hãy nhớ lại danh Chúa rất cao sang.

Xướng: Hãy ca tụng, vì Người làm nên những việc kỳ diệu, hãy cao rao việc đó trên khắp hoàn cầu. Hỡi người cư ngụ tại Sion, hãy nhảy mừng ca hát, vì Ðấng cao cả là Ðấng Thánh Israel ở giữa ngươi.

Lời nguyện

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, là niềm hy vọng độc nhất của trần gian, Chúa đã dùng lời các ngôn sứ tiên báo những mầu nhiệm đang được thực hiện ngày nay. Xin khơi dậy trong lòng dân Chúa những ước nguyện cao đẹp, vì nếu không có Chúa soi trí mở lòng, chẳng một ai trong chúng con có thể tiến bước trên con đường thánh thiện. Chúng con cầu xin…

Bài Ðọc VI: Br 3, 9-15. 32 – 4, 4

“Ngươi hãy đi trong đường ánh sáng của Chúa”.

Trích sách Tiên tri Barúc.

Hỡi Israel, hãy nghe các giới răn ban sự sống; hãy lắng tai nghe để hiểu biết sự khôn ngoan.

Hỡi Israel, bởi đâu ngươi ở trong đất nước quân thù, ngươi mòn mỏi trên đất khách, nhiễm lây nhơ bẩn của người chết, bị liệt vào kẻ phải xuống địa ngục? Ngươi đã lìa bỏ nguồn khôn ngoan. Vì chưng nếu ngươi theo đường lối Chúa, thì ngươi đã luôn sống trong bình an. Ngươi hãy học xem đâu là sự khôn ngoan, đâu là sức mạnh, đâu là sự thông hiểu, để ngươi cũng hiểu biết đâu là trường thọ và sự sống, đâu là ánh sáng con mắt và bình an. Ai là người sẽ tìm được nơi cư ngụ của sự khôn ngoan, ai đi vào trong kho tàng của nó? Chính Ðấng thấu suốt mọi sự, Người biết nó: Người thấu suốt nó do đức khôn ngoan của Người.

Người là Ðấng đã an bài vũ trụ đến muôn đời, và cho các gia súc và các thú bốn chân sống đầy mặt đất. Người sai ánh sáng đi thì nó đi, gọi nó lại thì nó run sợ vâng lời Người. Các ngôi sao ở vị trí mình mà chiếu sáng và đều vui mừng. Người gọi chúng thì chúng trả lời rằng: “Có mặt”. Chúng vui mừng chiếu sáng trước mặt Ðấng sáng tạo chúng.

Người là Thiên Chúa chúng ta, và không có chúa nào khác sánh được với Người. Người đã biết mọi đường lối khôn ngoan, đã ban nó cho Giacóp tôi tớ Người và cho Israel kẻ người yêu mến. Sau đó, Người xuất hiện trên mặt đất và sống giữa loài người.

Ðó là sách ghi các giới răn Chúa và lề luật tồn tại muôn đời, tất cả những ai tuân giữ lề luật thì được sống, còn ai bỏ thì phải chết. Hỡi Giacóp, hãy trở về và nắm giữ lề luật; hãy nhờ ánh sáng của Người mà tiến đến sự huy hoàng của Người. Ðừng trao vinh quang ngươi cho kẻ khác, cũng đừng trao đặc ân ngươi cho dân ngoại. Hỡi Israel, chúng ta có phúc, vì chúng ta đã được biết những gì là đẹp lòng Chúa.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 18, 8. 9. 10. 11

Ðáp: Lạy Chúa, Chúa có lời ban sự sống đời đời

Xướng: Luật pháp Chúa toàn thiện, bồi bổ tâm linh; chỉ thị Chúa cố định, phá ngu kẻ dốt.

Xướng: Giới răn Chúa chính trực, làm hoan lạc tâm can; mệnh lệnh Chúa trong ngời, sáng soi con mắt.

Xướng: Lòng tôn sợ Chúa thuần khiết, còn mãi muôn đời; phán quyết của Chúa chân thực, công minh hết thảy.

Xướng: Những điều đó đáng chuộng hơn vàng, hơn cả vàng ròng, ngọt hơn mật và hơn cả mật chảy từ tàng ong.

Lời nguyện

Lạy Chúa, Chúa không ngừng kêu gọi muôn dân gia nhập Hội Thánh Chúa, khiến Hội Thánh ngày thêm phát triển. Xin hằng thương giữ gìn những người đã được ơn tái sinh nhờ bí tích thánh tẩy. Chúng con cầu xin…

Bài Ðọc VII: Ed 36, 16-17a. 18-28

“Ta sẽ đổ trên các ngươi nước trong sạch và sẽ ban cho các ngươi quả tim mới”.

Trích sách Tiên tri Êdêkiel.

Ðây lời Chúa phán cùng tôi rằng: “Hỡi con người, khi dân Israel cư ngụ trên đất mình, họ đã làm dơ bẩn đất ấy bằng đời sống và việc làm của họ. Và Ta đã nổi giận họ, vì họ đã đổ máu trên phần đất ấy, và vì các thần tượng họ thờ làm dơ bẩn phần đất ấy. Ta đã phân tán họ đi khắp các dân tộc, và cho họ sống rải rác trong các nước; Ta đã xét xử theo đời sống và việc làm của họ. Họ đã đi đến các dân tộc và ở đó họ xúc phạm thánh danh Ta, vì thiên hạ nói về họ rằng: “Này là dân của Chúa, họ bị đuổi ra khỏi đất của Người”. Và Ta đã thương hại thánh danh Ta mà nhà Israel đã xúc phạm nơi các dân tộc họ đến cư ngụ.

Vì thế, ngươi hãy nói với nhà Israel rằng: “Ðây Chúa là Thiên Chúa phán: Hỡi nhà Israel, không phải vì các ngươi mà Ta hành động, nhưng vì thánh danh Ta đã bị các ngươi xúc phạm nơi các dân tộc mà các ngươi đi đến cư ngụ. Ta sẽ thánh hoá danh cao cả Ta đã bị xúc phạm giữa các dân tộc, nơi mà các ngươi đã xúc phạm danh thánh Ta, để các dân tộc biết Ta là Chúa, Thiên Chúa các đạo binh phán, khi Ta tự thánh hoá nơi các ngươi trước mặt họ.

Ta sẽ kéo các ngươi ra khỏi các dân tộc, sẽ quy tụ các ngươi từ các nước, và dẫn dắt các ngươi trên đất các ngươi. Ta sẽ dùng nước trong sạch mà rảy trên các ngươi, và các ngươi sẽ được rửa sạch mọi vết nhơ. Ta sẽ thanh tẩy các ngươi sạch mọi vết nhơ các bụt thần.

Ta sẽ ban cho các ngươi quả tim mới, đặt giữa các ngươi một thần trí mới, cất khỏi xác các ngươi quả tim bằng đá và ban cho các ngươi quả tim bằng thịt. Ta đặt thần trí Ta giữa các ngươi, làm cho các ngươi thực thi các huấn lệnh Ta, làm cho các ngươi tuân giữ và thực hành các lề luật Ta. Các ngươi sẽ cư ngụ trong xứ Ta đã ban cho tổ phụ các ngươi; các ngươi sẽ là dân Ta, còn Ta, Ta sẽ là Thiên Chúa các ngươi”.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 41, 3. 5bcd; Tv 42, 3. 4

Ðáp: Như nai rừng khát mong nguồn nước, hồn con khát Chúa, Chúa Trời ôi!

Xướng: Hồn con khát Chúa Trời, Chúa Trời hằng sống: ngày nào con được tìm về ra mắt Chúa Trời?

Xướng: Tôi nhớ lúc xưa đi giữa muôn người, tôi đứng đầu đưa dân tiến vào nhà Ðức Chúa Trời, giữa muôn tiếng reo mừng, ca ngợi.

Xướng: Xin chiếu giãi quang minh và chân thực của Chúa, để những điều đó hướng dẫn con, đưa con lên núi thánh và cung lâu của Ngài.

Xướng: Con sẽ tiến tới bàn thờ Thiên Chúa, đến cùng Thiên Chúa làm cho con được hoan hỉ mừng vui. Với cây cầm thụ, con sẽ ca ngợi Chúa, ôi Chúa là Thiên Chúa của con.

Hoặc (khi có Rửa tội): Tv 50, 12-13. 14-15. 18-19

Ðáp: Ôi lạy Chúa, xin tạo cho con quả tim trong sạch

Xướng: Ôi lạy Chúa, xin tạo cho con quả tim trong sạch, và canh tân tinh thần cương nghị trong người con. Xin đừng loại con khỏi thiên nhan Chúa, chớ thu hồi Thánh Thần Chúa ra khỏi con.

Xướng: Xin Chúa lại cho con niềm vui ơn cứu độ, với tinh thần quảng đại, Chúa đỡ nâng con. Con sẽ dạy kẻ bất nhân đường nẻo Chúa, và người tội lỗi sẽ trở về với Ngài.

Xướng: Bởi vì Chúa chẳng ưa gì sinh lễ, nếu con dâng lễ toàn thiêu, Chúa sẽ không ưng. Của lễ con dâng, lạy Chúa, là tâm hồn tan nát; lạy Chúa, xin đừng chê tấm lòng tan nát, khiêm cung.

Lời nguyện (chọn một trong ba lời nguyện sau đây)

1. Lạy Chúa là sức mạnh thường hằng bất biến, là ánh sáng tồn tại muôn đời, xin đoái nhìn toàn thể Hội Thánh và dùng Hội Thánh như bí tích kỳ diệu để hoàn tất công trình cứu độ muôn dân. Ước chi cả thế giới nghiệm thấy và nhìn nhận rằng: vạn vật suy vong đã được trỗi dậy, muôn loài già cỗi được đổi mới và hết thảy được phục hồi nguyên vẹn như xưa nhờ chính Ðức Kitô là căn nguyên tất cả. Người hằng sống và hiển trị muôn đời…

2. Lạy Chúa, Chúa dùng lời Kinh Thánh giúp chúng con chuẩn bị tâm hồn mừng đại lễ Vượt Qua. Xin cho chúng con được thâm hiểu lòng nhân hậu của Chúa đối với chúng con, để những hồng ân Chúa ban tặng ở đời này giúp chúng con vững vàng tin tưởng sẽ được Chúa ban muôn phúc lộc đời sau. Chúng con cầu xin…

3. (khi có người lãnh nhận bí tích thánh tẩy)

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, xin ngự đến tác động trong những bí tích chúng con sắp cử hành đây là những bí tích chứng tỏ tình yêu Chúa. Xin ban Thánh Thần cho những anh chị em sắp được tái sinh nhờ bí tích thánh tẩy để họ trở thành con cái Chúa. Như vậy, công việc phục vụ của chúng con mặc dầu khiêm tốn, cũng được nên hữu hiệu nhờ chính sức mạnh của Chúa. Chúng con cầu xin…

Sau bài đọc cuối cùng trích Cựu Ước cùng với đáp ca và lời nguyện thì đốt nến trên bàn thờ và linh mục xướng kinh Vinh Danh. Mọi người cùng đọc hay hát tiếp. Trong lúc đó kéo chuông hoặc đánh chiêng trống, tuỳ theo thói quen địa phương.

Sau kinh Vinh Danh, linh mục đọc lời nguyện nhập lễ như thường lệ:

Lời nguyện

Lạy Chúa, Chúa đã dùng ánh vinh quang của Ðức Kitô sống lại làm cho đêm thánh này rực sáng. Xin cử Thánh Thần đến đổi mới và làm cho chúng con thêm lòng hiếu thảo để phục vụ Chúa tận tình. Chúng con cầu xin…

Rồi người đọc sách đọc bài Thánh Thư

Bài Ðọc Thánh Thư: Rm 6, 3-11

“Chúa Kitô, một khi tự trong cõi chết sống lại, Người không chết nữa”.

Trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Rôma.

Anh em thân mến, tất cả chúng ta đã chịu phép rửa trong Ðức Giêsu Kitô, tức là đã chịu phép rửa trong sự chết của Người. Và chúng ta đã cùng chịu mai táng với Người, bởi được thanh tẩy trong sự chết của người, để như Ðức Kitô nhờ vinh hiển của Chúa Cha mà sống lại từ cõi chết thế nào, thì cả chúng ta cũng phải sống đời sống mới như thế.

Vì nếu chúng ta được liên kết với Người trong cùng một cái chết, giống như cái chết của Người, thì chúng ta cũng được hợp nhất với Người, trong sự sống lại giống như vậy. Nên biết điều này: con người cũ của chúng ta đã cùng chịu đóng đinh khổ giá, để xác thịt tội lỗi bị huỷ đi, hầu cho chúng ta không còn làm nô lệ tội lỗi nữa, vì con người đã chết, tức là được giải thoát khỏi tội lỗi.

Mà nếu chúng ta đã chết với Ðức Kitô, chúng ta tin rằng chúng ta cũng sẽ cùng sống với Người, vì biết rằng Ðức Kitô, một khi từ cõi chết sống lại, Người không chết nữa, sự chết không còn làm chủ được Người nữa. Người đã chết, tức là chết một lần dứt khoát đối với tội lỗi, mà khi Người sống, là sống cho Thiên Chúa. Cả anh em cũng thế, anh em hãy tự kể như mình đã chết đối với tội lỗi, nhưng sống cho Thiên Chúa, trong Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 117, 1-2. 16ab-17. 22-23

Ðáp: Alleluia, alleluia, alleluia.

Xướng: Hãy cảm tạ Chúa, vì Chúa hảo tâm, vì đức từ bi của Người muôn thuở. Hỡi nhà Israel, hãy xướng lên: “Ðức từ bi của Người muôn thuở”.

Xướng: Tay hữu Chúa đã hành động mãnh liệt, tay hữu Chúa đã cất nhắc tôi lên. Tôi không chết, nhưng tôi sẽ sống, và tôi sẽ loan truyền công cuộc của Chúa.

Xướng: Phiến đá mà những người thợ xây loại bỏ, đã biến nên tảng đá góc tường. Việc đó đã do Chúa làm ra, việc đó kỳ diệu trước mắt chúng ta.

Sau bài Thánh Thư, mọi người đứng lên. Linh mục, nếu cần thì phó tế hoặc ca viên giúp, long trọng xướng Ha-lê-lu-ia và mọi người lặp lại. Hát ba lần, mỗi lần lên giọng cao hơn. Giáo dân đáp theo giọng được xướng. Rồi ca viên hát thánh vịnh đáp ca và dân chúng hát Ha-lê-lu-ia đáp lại.

Khi đọc Tin Mừng, không mang đèn nến, nhưng nếu có xông hương thì mang bình hương mà thôi.

PHÚC ÂM

Phúc âm năm A: Mt 28, 1-10

“Ngài đã sống lại và sẽ đến xứ Galilêa”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Qua chiều ngày Sabbat, khi ngày thứ nhất trong tuần vừa tảng sáng, Maria Mađalêna và bà Maria khác đến thăm mồ. Bỗng chốc đất chuyển mạnh vì Thiên Thần Chúa từ trời xuống và đến lăn tảng đá ra, rồi ngồi lên trên đó. Mặt Người sáng như chớp và áo Người trắng như tuyết. Vì thế những lính canh khiếp đảm run sợ và hầu như chết. Nhưng Thiên Thần lên tiếng và bảo các người nữ rằng: “Các bà đừng sợ. Ta biết các bà tìm Chúa Giêsu, Người đã chịu đóng đinh. Người không có ở đây vì Người đã sống lại như lời Người đã nói. Các bà hãy đến mà coi nơi đã đặt Người và đi ngay bảo các môn đệ Người rằng: Người đã sống lại, và kìa Người đến xứ Galilêa trước các ông: Ở đó các ông sẽ gặp Người. Ðây Ta đã báo trước cho các bà hay”.

Hai bà vội ra khỏi mồ, vừa sợ lại vừa hớn hở vui mừng, chạy báo tin cho các môn đệ Người. Và này Chúa Giêsu đón gặp các bà, Người nói: “Chào các bà”. Các bà liền lại gần ôm chân Người và phục lạy. Bấy giờ Chúa Giêsu bảo: “Các bà đừng sợ. Hãy đi báo tin cho các anh em Ta phải trở về Galilêa, rồi ở đó, họ sẽ gặp Ta”.

Ðó là lời Chúa.

Phúc Âm Năm B:  Mc 16,1-8

“Giêsu Nazarét chịu đóng đinh, đã sống lại”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Marcô.

Hết ngày Sabbat, bà Maria Mađalêna, bà Maria, mẹ ông Giacôbê và bà Salômê mua thuốc thơm để đi xức xác Chúa Giêsu.

Và từ sáng sớm ngày thứ nhất trong tuần, khi mặt trời hé mọc, các bà đến mồ, họ bảo nhau: “Ai sẽ lăn tảng đá ra khỏi cửa mồ cho chúng ta”.

Khi đưa mắt nhìn, các bà thấy tảng đá đã được lăn ra bên cạnh.

Mà tảng đá đó rất lớn.

Các bà đi vào trong mồ, thấy một thanh niên ngồi bên phải, mặc áo dài trắng, nên các bà khiếp sợ.

Nhưng người đó bảo các bà rằng: “Các người đừng sợ: Các bà đi tìm Chúa Giêsu Nazarét chịu đóng đinh: nhưng Người đã sống lại, không còn ở đây nữa.

Ðây là chỗ người ta đã đặt Người.

Các bà hãy đi nói với các môn đệ Người, nhất là với Phêrô rằng: Ở đó các ông sẽ thấy Người như Người đã từng nói trước”.

Nhưng các bà chạy ra khỏi mồ trốn đi, run rẩy kinh hồn chẳng dám nói gì với ai vì sợ hãi.

Ðó là Lời Chúa.

Phúc Âm Năm C: Lc 24, 1-12

“Tại sao các bà tìm người sống nơi những kẻ chết?”

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

Ngày thứ nhất trong tuần, vừa tảng sáng, các bà đi ra mồ mang theo những thuốc thơm đã dọn sẵn. Thấy hòn đá đã lăn ra khỏi mồ, nhưng bước vào, các bà không thấy xác Chúa Giêsu. Ðang khi các bà còn ngơ ngác không hiểu việc đó, thì có hai người đứng gần các bà, y phục sáng chói. Các bà kinh hãi cắm mặt xuống đất, thì hai người lên tiếng bảo: “Tại sao các bà tìm người sống nơi những kẻ chết? Người không còn ở đây. Người đã sống lại, các bà hãy nhớ lại Người đã nói với các bà thế nào khi Người còn ở xứ Galilêa. Người đã nói: Con Người phải bị nộp vào tay những kẻ tội lỗi, bị đóng đinh vào thập giá và ngày thứ ba sẽ sống lại”. Và các bà nhớ lại những lời Người đã nói.

Bỏ mồ đi về, các bà tường thuật lại tất cả sự việc cho mười một Tông đồ và các người khác. Các bà đó là Maria Mađalêna, Gioanna, Maria mẹ Giacôbê; và những người nữ khác cùng đi với họ cũng nói như vậy với các tông đồ. Nhưng những lời đó, các ông cho là truyện vớ vẩn, nên các ông không tin. Dầu vậy Phêrô cũng đứng dậy chạy ra mồ, nhưng khi cúi xuống nhìn, ông chỉ thấy những khăn liệm nằm đó và ông trở về nhà, rất đỗi ngạc nhiên về sự đã xảy ra.

Ðó là lời Chúa.

Sau bài Tin Mừng có diễn giảng. Sau đó cử hành phụng vụ Thánh Tẩy.

Phần Thứ III: Phụng Vụ Thánh Tẩy

Linh mục cùng các người giúp lễ đi đến giếng rửa tội, nếu giếng này ở trước mặt giáo dân. Nếu không thì đặt một lu nước ở cung thánh.

Nếu có những người dự tòng thì kêu gọi họ đến cùng với những người đỡ đầu, đưa tới trước mặt cộng đoàn, nếu là trẻ em, thì cha mẹ dẫn hoặc ẵm đến cùng với những người đỡ đầu.

Linh mục khuyên bảo cộng đoàn hiện diện những lời sau đây hoặc những lời khác tương tự:

Anh chị em thân mến, chúng ta hãy hợp ý cầu nguyện cho các anh chị em dự tòng này được vững lòng trông cậy. Xin Chúa Cha toàn năng thương tình nâng đỡ và dẫn đưa họ tới nguồn nước tái sinh.

(Nếu không có người lãnh nhận bí tích thánh tẩy):

Anh chị em thân mến, Chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa là Cha toàn năng thánh hoá nước này, để những ai nhờ nước này mà được tái sinh, cũng được hợp đoàn với con cái Chúa trong Ðức Kitô.

Hai ca viên hát kinh cầu. Mọi người đứng (vì là Mùa Phục Sinh) và đáp lại.

Kinh cầu có thể hát đang khi đi kiệu, nếu đường dài. Trong trường hợp này, phải mời cả những người sắp lãnh nhận bí tích thanh tẩy cùng đi kiệu. Khi đi kiệu, người cầm nến Phục Sinh đi đầu, tiếp đó là những người dự tòng cùng các người đỡ đầu, rồi đến linh mục và những người giúp lễ. Trước khi làm phép nước, linh mục nói những lời khuyên bảo như ở trên.

Nếu không có người dự tòng và cũng không làm phép giếng, bỏ kinh cầu và tiến hành việc làm phép nước ngay.

Trong kinh cầu các thánh, có thể thêm ít tên các thánh, nhất là các thánh bổn mạng nhà thờ, bổn mạng của địa phương và bổn mạng của những người sắp lãnh nhận bí tích thánh tẩy.

Kinh cầu các thánh

X. Xin Chúa thương xót chúng con.

Đ. Xin Chúa thương xót chúng con.

X. Xin Chúa Ki-tô thương xót chúng con.

Đ. Xin Chúa Ki-tô thương xót chúng con.

X. Xin Chúa thương xót chúng con.

Đ. Xin Chúa thương xót chúng con.

X. Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời

Đ. Cầu cho chúng con.

(Các câu sau cũng thưa như vậy).

Thánh Micae, tổng lãnh thiên thần

Các thiên sứ của Thiên Chúa

Thánh Gioan Tẩy giả

Thánh Giuse

Thánh Phêrô và thánh Phaolô.

Thánh Anrê.

Thánh Gioan.

Thánh nữ Ma-ri-a Ma-da-lê-na

Thánh Têphanô.

Thánh I-nha-xi-ô An-ti-ô-khi-a

Thánh Lôrenxô.

Thánh nữ Pec-pê-tu-a và thánh nữ Phê-li-xi-ta

Thánh nữ A-nê

Thánh Ghê-gô-ri-ô

Thánh Âu-tinh

Thánh A-tha-na-xi-ô

Thánh Ba-xi-li-ô

Thánh Mác-ti-nô

Thánh Biển-đức

Thánh Phan-xi-cô và thánh Đa-minh

Thánh nữ Tê-rê-sa Hài đồng Giêsu

Thánh Phan-xi-cô Xa-vi-e

Thánh Gio-an Vi-a-nê

Thánh Ca-ta-ri-na Xi-ê-na

Thánh Tê-rê-xa Giêsu

Các thánh tử đạo Việt Nam

Các thánh nam nữ của Thiên Chúa

X. Lạy Chúa, xin tỏ lòng nhân hậu

Đ. Xin Chúa giải thoát chúng con

(Các câu sau thưa như vậy)

X. Xin giải thoát chúng con khỏi mọi sự dữ

Xin giải thoát chúng con khỏi vòng tội lỗi

Xin giải thoát chúng con khỏi án chết đời đời

Vì Chúa đã xuống thế là người

Vì Chúa đã chịu chết và sống lại

Vì Chúa đã đổ ơn Chúa Thánh Thần xuống

Chúng con là kẻ tội lỗi

Đ. Xin Chúa nghe lời chúng con

Nếu có những người sắp nhận bí tích thánh tẩy

Xin Chúa thương dùng phép thánh tẩy mà ban ơn tái sinh cho những người được tuyển chọn đây

Làm Phép Nước

* Nếu có người sắp lãnh nhận bí tích thánh tẩy, linh mục giang tay đọc lời nguyện sau:

Lạy Chúa, Chúa dùng quyền năng vô hình mà làm cho các bí tích trở nên hữu hiệu lạ lùng. Và qua dòng lịch sử cứu độ, Chúa đã bao lần dùng nước do chính Chúa tạo thành để bày tỏ hiệu năng của phép thánh tẩy. Quả vậy, ngay từ lúc vũ trụ khởi nguyên, Thánh Thần Chúa đã bay là trên mặt nước, để từ đó nước hàm chứa năng lực thánh hoá muôn loài. Chúa lại dùng nước hồng thủy làm hình ảnh tiên báo phép rửa ban ơn tái sinh, vì thời đó cũng như bây giờ, nước biểu thị quyền năng Chúa vừa tiêu diệt tội lỗi lại vừa khai mở một đời sống mới. Chúa đã giải thoát con cháu ông Áp-ra-ham khỏi vòng nô lệ mà dẫn qua Biển Ðỏ ráo chân, để họ tượng trưng cho một dân tộc mới, là những người được thánh tẩy sau này. Và sau hết, khi đến thời đến buổi, chính Con Một Chúa đã lãnh nhận phép rửa của thánh Gioan trong dòng nước sông Gio-đan và được Chúa Thánh Thần ngự xuống trên mình. Lúc bị treo trên thập giá, Người đã để cho máu cùng nước từ cạnh sườn chảy ra. Và sau khi sống lại, Người đã truyền cho các môn đệ rằng: “Anh em hãy đi giảng dạy và làm phép rửa cho muôn dân nhân danh Cha, và Con và Thánh Thần”. Vậy giờ đây, lạy Chúa, xin thương nhìn đến Giáo Hội và khơi lên giữa lòng Giáo Hội nguồn nước thánh tẩy. Xin cho dòng nước này được thấm nhuần Thần Khí của Ðức Kitô, để nhân loại Chúa đã dựng nên theo hình ảnh Chúa được thanh tẩy khỏi mọi vết nhơ con người cũ và tái sinh làm người mới nhờ nước và Thánh Thần.

Linh mục có thể nhúng cây nến Phục Sinh vào nước một hoặc ba lần và đọc:

Lạy Chúa, nhờ công ơn Con Một Chúa, xin cho nước này đầy tràn sức mạnh của Chúa Thánh Thần để những ai được dìm trong nước thánh tẩy này nghĩa là cùng chết và chịu mai táng với Ðức Kitô, cũng được sống lại với người để hưởng phúc trường sinh. Người hằng sống và hiển trị muôn đời.

Trong lúc linh mục lấy nến Phục Sinh ra khỏi nước thì giáo dân tung hô bằng lời sau đây hoặc lời tương tự:

Chúc tụng Chúa đi, suối mạch nước tràn đầy,

Muôn ngàn đời, hãy ca tụng suy tôn.

Các người dự tòng, từng người một, tuyên bố từ bỏ ma quỷ, tuyên xưng đức tin và được thanh tẩy. Trường hợp các dự tòng là người lớn, thì ngay sau khi được thanh tẩy họ được lãnh bí tích thêm sức.

* Nếu không có ai lãnh nhận bí tích thánh tẩy, cũng không phải làm phép giếng rửa tội, linh mục đọc lời nguyện làm phép nước như sau:

Anh chị em thân mến, Giờ đây chúng ta cầu xin Chúa thánh hoá nước này, để chúng ta rảy trên mình mà nhớ lại bí tích thánh tẩy ta đã lãnh nhận. Cúi xin Chúa đổi mới chúng ta, giúp chúng ta luôn trung thành sống theo ơn thánh Người đã ban.

Linh mục ngừng lại, thinh lặng cầu nguyện trong giây lát, rồi giang tay đọc tiếp:

Lạy Thiên Chúa toàn năng hằng hữu, trong đêm cực thánh này, chúng con là dân Chúa, đang họp nhau canh thức cầu nguyện, để tưởng nhớ công ơn Chúa đã sáng tạo chúng con cách lạ lùng, và cứu chuộc còn lạ lùng hơn nữa. Xin Chúa thương nhận lời chúng con và thánh hoá nước này do chính Chúa đã dựng nên, để làm cho ruộng đất phì nhiêu màu mỡ, cho thân xác con người được sạch sẽ và thoải mái. Và trải qua lịch sử cứu độ, nước thiên nhiên đã trở nên khí cụ của tình thương hải hà; Quả vậy, Chúa dùng nước Biển Ðỏ cứu dân riêng khỏi vòng nô lệ, và làm vọt lên giữa sa mạc khô cằn một nguồn nước cho dân giải khát. Các ngôn sứ cũng dùng hình ảnh nước mạch tuôn trào để tiên báo Chúa sẽ lập giao ước mới với loài người chúng con, và sau hết, khi Ðức Kitô chịu phép rửa tại sông Gio-đan, Chúa đã thánh hoá nước trong lành, để thanh tẩy con người tội lỗi chúng con và cho chúng con được tái sinh nên con người mới. Vậy giờ đây, khi chúng con rảy nước thánh trên mình, để nhớ lại bí tích thánh tẩy chúng con đã lãnh nhận, xin Chúa cho tất cả chúng con được chia sẻ niềm vui với anh chị em chịu phép thánh tẩy trong mùa Vượt Qua này, chúng con cầu xin…

Lặp Lại Lời Tuyên Hứa Khi Lãnh Nhận Bí Tích Thánh Tẩy

Làm phép thánh tẩy và thêm sức xong, hoặc nếu không, thì sau khi thánh hoá nước, mọi người đứng cầm nến cháy trong tay, lập lại lời tuyên xưng đức tin khi lãnh nhận bí tích thánh tẩy.

Linh mục nói với giáo dân những lời sau đây hoặc những lời tương tự:

Anh chị em thân mến, nhờ mầu nhiệm Vượt Qua, chúng ta được mai táng với Ðức Kitô trong bí tích thánh tẩy, để được cùng Người sống đời sống mới. Bởi thế, giờ đây, thời gian thanh luyện của Mùa Chay đã kết thúc, chúng ta cùng nhau lặp lại những điều đã tuyên hứa khi lãnh nhận bí tích thánh tẩy: là từ bỏ Xa-tan với tất cả những gì thuộc về nó, và trung thành phụng sự Chúa trong Hội Thánh công giáo.

Linh mục lựa chọn một trong hai công thức sau đây:

Công thức 1:

LM : Vậy anh chị em có từ bỏ Xa-tan không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Anh chị em có từ bỏ mọi hành vi do Xa-tan xúi giục không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Anh chị em có từ bỏ những quyến rũ của Xa-tan không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

Công thức 2:

LM: Ðể sống cho xứng là con cái tự do của Thiên Chúa, anh chị em có từ bỏ tội lỗi không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Ðể khỏi làm nô lệ tội lỗi anh chị em có từ bỏ những quyến rũ gian tà không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

LM: Anh chị em có từ bỏ Xa-tan là đầu mối gây ra mọi tội ác không?

Cộng đoàn: Thưa từ bỏ.

Hội Ðồng Giám Mục có thể thích nghi công thức thứ hai này tuỳ theo hoàn cảnh địa phương.

Linh mục hỏi tiếp.

LM: Anh chị em có tin kính Thiên Chúa là Chúa Cha toàn năng, Ðấng tạo thành trời đất không?

Cộng đoàn: Thưa tin.

LM: Anh chị em có tin kính Ðức Giêsu Kitô là Con Một của Chúa Cha và là Chúa chúng ta, đã được Ðức Trinh Nữ Maria sinh ra, đã chịu khổ hình và mai táng, đã từ cõi chết sống lại và đang ngự bên hữu Chúa Cha không?

Cộng đoàn: Thưa tin.

LM: Anh chị em có tin kính Chúa Thánh Thần, tin kính Giáo Hội thánh thiện và công giáo, tin mầu nhiệm hiệp thông trong dân thánh, tin có ơn tha tội, tin xác phàm sẽ sống lại, và tin có sự sống đời đời không?

Cộng đoàn: Thưa tin.

Rồi linh mục kết thúc:

Thiên Chúa toàn năng là Cha Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đã giải thoát chúng ta khỏi vòng tội lỗi, và cho chúng ta được tái sinh nhờ nước và Thánh Thần. Nguyện xin Người ban ơn gìn giữ chúng ta luôn kết hiệp với Ðức Kitô, để được sống muôn đời.

Cộng đoàn: Amen.

Linh mục rảy nước thánh trên giáo dân, trong lúc đó mọi người hát:

Tôi đã thấy dòng nước

Từ cửa đông đền thờ tuôn ra. Ha-lê-lui-a

Và tất cả những người được nước ấy thanh tẩy,

đều hưởng ơn cứu độ,

và cất tiếng reo mừng: Ha-lê-lui-a! Ha-lê-lui-a!

Trong lúc đó, những người tân tòng được đưa về chỗ giữa cộng đoàn các tín hữu.

Nếu không làm phép nước thánh tẩy ở giếng rửa tội, thì những người giúp lễ khiêng lu nước đến đó.

Nếu không làm phép giếng rửa tội, thì nước thánh được đưa đến nơi xứng hợp.

Sau khi rảy nước thánh, linh mục về ghế chủ toạ, không đọc kinh Tin Kính. Ðọc lời nguyện cho mọi người. Ðây là lần đầu tiên những người tân tòng tham dự lời nguyện, nên dành phần tích cực cho họ.

Lời nguyện tín hữu

Chủ tế: Anh chị em thân mến, trong Đêm cực thánh này, Chúa Kitô đã chiến thắng sự chết, Giáo Hội mời gọi các con cái mình tưởng niệm biến cố Vượt Qua, bằng việc lắng nghe Lời Chúa và cử hành các bí tích; giờ đây chúng ta cùng dâng lên Chúa những lời cầu nguyện.

1. Chúng ta dâng lời cầu nguyện cho các anh chị em tân tòng. Nhờ bí tích Rửa tội, họ đã trở nên thụ tạo mới và đã mặc lấy Chúa Kitô. Chiếc áo trắng mà họ lãnh nhận là dấu chỉ tước vị cao quý là con cái Chúa của họ, xin cho họ biết gìn giữ nó tinh tuyền mãi cho đến cõi trường sinh.

2. Chúng ta dâng lời cầu nguyện cho Đức Giáo Hoàng Phanxicô, các Đức Giám Mục, xin cho các ngài chiếu tỏa ánh sáng Tin Mừng của Chúa cho các tín hữu, nhờ đó họ sẽ kiên vững trong đức tin, dù gặp hoàn cảnh khó khăn, thử thách.

3. Chúng ta dâng lời cầu nguyện cho con người thuộc mọi dân tộc và ngôn ngữ ơn đón nhận Tin Mừng, để tất cả cùng xây dựng thế giới trên nền tảng công lý, hòa bình và bác ái.

4. Chúng ta dâng lời cầu nguyện cho mỗi người trong cộng đoàn chúng ta biết hăng say loan báo Tin Mừng Chúa đã phục sinh, và nhiệt thành cộng tác trong việc xây dựng Nước Chúa.

Chủ tế: Lạy Cha, xin nhận lời cầu nguyện của chúng con; với quyền năng Chúa Thánh Thần, xin củng cố niềm tin của chúng con, để nhờ được đổi mới trong mầu nhiệm Phục sinh của Chúa Giêsu, Con Cha, chúng con đạt tới hạnh phúc Nước Trời. Người hằng sống và hiển trị muôn đời.

Phần Thứ IV: Phụng Vụ Thánh Thể

Linh mục tiến tới bàn thờ và bắt đầu phần phụng vụ Thánh Thể như thường lệ. Nên để cho các tân tòng dâng bánh rượu

Lời nguyện tiến lễ

Lạy Chúa, xin thương nhận lời cầu và của lễ chúng con dâng tiến Chúa để lễ tế này, khơi nguồn từ mầu nhiệm Vượt Qua, trở nên thần dược đem lại cho chúng con sức sống muôn đời. Chúng con cầu xin…

Lời tiền tụng Phục Sinh 1

Lạy Chúa, chúng con tuyên xưng Chúa mọi lúc, nhất là trong đêm cực thánh này, chúng con càng hãnh diện tung hô Chúa khi Ðức Kitô đã được hiến tế làm Chiên Vượt qua của chúng con, thật là chính đáng, phải đạo và đem lại ơn cứu độ cho chúng con. Vì chính Người là Chiên thật đã xoá bỏ tội trần gian, Người đã chết để diệt trừ sự chết nơi chúng con, và sống lại để phục hồi sự sống cho chúng con. Vì thế, với niềm hân hoan chứa chan trong lễ Phục Sinh, toàn thể nhân loại trên khắp địa cầu đều nhảy mừng. Cũng vậy, các Dũng thần và các Quyền thần không ngừng hát bài ca chúc tụng vinh quang Chúa rằng:

Thánh ! Thánh ! Thánh!…

Khi dùng kinh Tạ Ơn 1, thì đọc kinh “Cùng hiệp thông”và kinh “Vậy lạy Cha” riêng,

Ca hiệp lễ

Ðức Kitô đã chịu sát tế

Làm Chiên lễ Vượt Qua của chúng ta.

Vậy chúng ta hãy dùng bánh không men

Là lòng chân thật và tinh tuyền

Ðể ăn mừng đại lễ. Ha-lê-lu-ia.

Lời nguyện hiệp lễ

Lạy Chúa, Chúa đã dùng những bí tích Vượt Qua nuôi dưỡng chúng con; xin ban Thánh Thần là nguồn mạch tình yêu giúp chúng con biết tâm đầu ý hợp, và chân thành yêu thương nhau. Chúng con cầu xin…

Ðể giải tán, phó tế hoặc chính linh mục nói:

X. Lễ đã xong, chúc anh chị em đi bình an. Ha-lê-lu-ia. Ha-lê-lu-ia.

Ð. Tạ ơn Chúa, Ha-lê-lu-ia. Ha-lê-lu-ia.

Suy niệm