Tĩnh tâm với Tông thư Patris Corde

Thứ ba - 01/06/2021 04:27 | Tác giả bài viết: TGM. Giuse Ngô Quang Kiệt | 1032

TRÁI TIM HIỀN PHỤ - TĨNH TÂM VỚI TÔNG THƯ PATRIS CORDE

WGPLS (18.1.2021) – Hãy có trái tim hiền phụ để tự hiến. Chỉ khi tự hiến ta mới có niềm vui chu toàn ơn gọi. Đừng chỉ hi sinh. Đừng thụ động chịu đựng. Hãy tự hiến. Hãy có tình yêu. Như thế mới có niềm vui trong ơn gọi. Tự hiến hết mình cho tha nhân. Nhưng phải tôn trọng tự do của họ.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã khai mạc Năm Thánh Giuse ngày 8-12-2020 vừa qua. Đây là Năm Thánh đầu tiên cử hành dành cho Thánh Cả Giuse. Tại sao mở Năm Thánh Giuse?
I. LÝ DO MỞ NĂM THÁNH GIUSE
1. Kỷ niệm.
Cách đây 150 năm, ngày 8-12-1870, Đức Thánh Cha Piô IX ban hành sắc lệnh Quemadmodum Deus, tuyên bố Thánh Giuse là người bảo trợ của Giáo hội Hoàn vũ. Năm nay, kỷ niệm 150 năm biến cố này, Đức Thánh Cha Phanxicô muốn tiếp tục khẳng định Thánh Giuse là Đấng Bảo Trợ Hội Thánh toàn cầu. Một lần nữa phó thác Hội Thánh trong tay Thánh Cả. Xin Thánh Cả chăm sóc giữ gìn. Đặc biệt trong cơn đại dịch covid-19.
2. Đại dịch.
Đức Thánh Cha Phanxicô khẳng định thao thức dâng Giáo hội cho thánh Giuse của ngài chín muồi trong đại dịch. Quả thực thánh Giuse đã là Đấng cứu giúp con người chống chọi với dịch bệnh.
Lịch sử ghi lại: vào năm 1838 thành phố Avignon bên Pháp bị dịch bệnh nặng nề. Cha chính xứ và ông thị trưởng cùng tha thiết cầu nguyện xin thánh Giuse cứu giúp. Với lời hứa sẽ dâng lễ trọng thể kính Thánh Cả trong suốt cả năm. Thật lạ lùng, dịch bệnh chấm dứt mau chóng và tuyệt gốc.
Bỏ Avignon, dịch bệnh sang tàn phá Lyon. Noi gương thành phố Avignon, người dân Lyon cũng bảo nhau chạy đến cùng thánh Giuse. Thoạt tiên một ngôi làng bị dịch bệnh. Người dân cầu khẩn thánh Giuse. Và đã thoát dịch bệnh một cách diệu kỳ.
Tại chính thành phố Lyon, gia đình luật sư Augery được phép lạ. Ông có đứa con tên Théodore Augery, 7 tuổi, bị nhiễm dịch bệnh nặng, thoi thóp nằm chờ chết. Ông tha thiết cầu nguyện với thánh Giuse. Ông làm tuần cửu nhật kính Thánh Giuse. Hứa dâng lễ 9 ngày liền trong nhà thờ kính Thánh Giuse. Đốt nến trước toà thánh nhân. Và sẽ khắc bảng tạ ơn thánh Giuse nếu con ông được khỏi bệnh. Các bác sĩ cho biết có cố gắng tối đa cậu bé cũng chỉ sống được 2 giờ nữa. Họ yêu cầu đưa cậu bé xuống nhà cách ly. Vừa tới nhà cách ly, cậu bé chỗi dậy. Tỉnh như sáo. Khoẻ như chưa từng bị bệnh (The Glories of the Catholic Church).[1]
Tiếng lành đồn xa. Từ đó bất cứ nơi đâu bị dịch bệnh, mọi người chạy đến với thánh Giuse, Đấng yêu thương và đầy quyền năng, có thể xua tan dịch bệnh.
3. Người cha
Trong đại dịch covid-19, Đức Thánh Cha ghi nhận công lao của những người phục vụ âm thầm. Chính họ giúp mọi người tồn tại và vượt qua đại dịch. Thánh Giuse cũng là một người phục vụ âm thầm. Xứng đáng nêu gương cho chúng ta noi theo.
Đàng khác Đức Thánh Cha cũng muốn nêu gương một người cha âm thầm. Kêu gọi các người cha ý thức trách nhiệm. Và cho mọi người ý thức trách nhiệm của mình. Vì thế giới hôm nay đang vắng bóng người cha. Tại sao thế giới vắng bóng người cha? Có nhiều lý do.
Trong xã hội nông nghiệp, người cha luôn đứng đầu gia đình trong tất cả mọi công việc. Con cái quây quần trong gia đình. Người cha điều khiển việc nhà. Phân công cho từng người. Quyết định mọi việc quan trọng. Nhưng trong xã hội công nghiệp. Đặc biệt công nghiệp điện tử. Con cái không còn quây quần trong gia đình. Mỗi người mỗi phương. Mỗi người mỗi ngành nghề khác nhau. Người cha không còn làm chủ và phân công trong gia đình nữa. Vai trò làm chủ của người cha mờ nhạt.
Trong xã hội đề cao cá nhân, người cha mất uy thế. Xã hội biến chuyển. Đặc biệt trong nền kinh tế thị trường lấy tiền làm thước đo. Những đứa con thành đạt mặc nhiên có tiếng nói quyết định trong gia đình. Và vì công việc, người trong gia đình, nhất là những người đã trưởng thành, ít có dịp đoàn tụ. Vai trò người cha bị giảm thiểu.
Trong xã hội đề cao tự do. Ly dị rất nhiều. Xuất hiện nhiều bà mẹ đơn thân. Nhiều gia đình không có bóng dáng người cha. Nhiều đứa con không được ở bên cha. Giáo dục đào tạo thiếu tính cách mạnh mẽ quyết đoán của người cha. Người cha vắng bóng trong gia đình. Về phương diện thể lý. Và cả về phương diện tinh thần.
Trong tình hình ấy, Đức Thánh Cha vừa gây ý thức cho các người cha. Không ra mặt nhưng vẫn có thể âm thầm phục vụ. Vừa gây ý thức trách nhiệm cho mọi người. Ai cũng phải quan tâm chăm sóc người bên cạnh. Với tâm tình người cha âm thầm phục vụ. Để trở thành người cha âm thầm, không gì bằng chiêm ngưỡng và noi gương Thánh Cả Giuse.
II. THÁNH GIUSE NGƯỜI CHA ÂM THẦM
Tông huấn Patris Corde trình bày thánh Giuse như một người cha âm thầm với những đức tính như sau.
1. Âm thầm yêu thương
Trong Tin Mừng không thấy thánh Giuse lên tiếng bao giờ. Nhưng ngài luôn làm việc. Hai hình ảnh rất quen thuộc diễn tả thánh Giuse âm thầm làm việc.

Albretch Durer, Trốn sang Ai Cập, 1494
Hình ảnh thứ nhất: thánh Giuse đưa Chúa Hài Nhi và Mẹ Người trốn sang Ai cập. Tôi rất thích bức tranh của Albretch Durer. Đức Mẹ bế Chúa Giêsu ngồi trên lưng lừa. Thánh Giuse một tay dắt lừa. Một tay cầm đèn. Mắt vẫn hướng về Chúa Giêsu và Đức Mẹ ngồi trên lưng lừa. Vì mẹ yếu con thơ. Phải canh chừng cẩn thận xem các ngài ngồi có vững không. Có vấn đề gì không. Hay giản đơn là chỉ quan tâm thôi. Còn bản thân ngài tay dắt lừa, đi chân không. Trời đêm tối. Đã soi đèn cho lừa và hai người ngồi trên lưng lừa. Thế mà ngài vẫn không nhìn đường đi, dù trời đêm tối. Chỉ quan tâm lo lắng cho Chúa Giêsu và Đức Mẹ. Thật là một tình yêu chan chứa. Miệng không nói gì. Nhưng cử chỉ và đặc biệt ánh mắt nói lên ngài yêu thương Chúa và Mẹ biết bao.

Georges De La Tour, Thánh Giuse thợ mộc, 1642
Hình ảnh thứ hai: thánh Giuse làm thợ mộc. Có nhiều tranh ảnh vẽ cảnh tượng này. Thông thường là thánh Giuse đang cưa gỗ. Gần đó, Đức Mẹ ngồi đan áo. Còn Hài Nhi Giêsu thì đang chơi đùa bên cha mẹ. Tranh của Georges De La Tour thì vẽ thánh Giuse đang làm thợ mộc. Ngài làm việc cho đến tối mịt. Cậu bé Giêsu cầm nến soi cho cha làm việc. Ánh nến chiếu lên khiến mặt thánh Giuse rạng rỡ. Ngài vui vì được làm việc phục vụ Chúa Giêsu và Đức Mẹ. Ngài vui vì được Chúa Giêsu soi đèn.
Tất cả nói lên tình yêu thương. Yêu thương Âm thầm nhưng rất mãnh liệt. Làm việc và phục vụ Chúa là niềm vui của thánh Giuse. Niềm vui và mệt nhọc rất âm thầm. Vì công việc tầm thường. Chẳng ai biết đến. Nhưng chính nhờ công việc âm thầm mệt mỏi ấy mà Chúa Giêsu lớn khôn. Trở nên trưởng thành. Hoàn thành công trình cứu độ thế giới.
Người yêu thương chân thực luôn âm thầm. Gánh chịu mọi khó khăn thử thách. Miễn sao chương trình của Chúa được thực hiện. Và người thân yêu chung quanh được hạnh phúc.
Để diễn tả điều này, Đức Thánh Cha nhắc lại tấm gương của tổ phụ Giuse. Tổ phụ Giuse bị anh em ghen ghét muốn giết chết. Sau cùng họ bán ngài sang Ai cập. Ngài làm nô lệ trong nhà quan Putipha. Bị vu oan giá hoạ và bị tống vào nhà tù. Bị quên lãng trong nhà tù. Nhưng sau cùng ngài trở thành tể tướng nước Ai cập. Khi nhận ra ngài, các anh em rất sợ ngài trả thù. Nhưng tổ phụ cho biết đó là thánh ý Thiên Chúa. Nên ngài chấp nhận tất cả. Ôm lấy những đau đớn, khổ cực, nhục nhã cho riêng mình. Để kế hoạch của Thiên Chúa được thực hiện. Và mọi người thân yêu được hạnh phúc. Thật là một tình yêu âm thầm. Thật là tấm lòng của người cha. Mạnh mẽ nhưng không kém dịu dàng.
2. Âm thầm dịu dàng
Tâm lý học nhận định: Gay gắt phê bình chỉ trích lỗi lầm của người khác tố cáo ta không chịu nổi lỗi lầm của chính mình. Đó là dấu hiệu của một tâm hồn yếu đuối. Dịu dàng là dấu hiệu của một tâm hồn mạnh mẽ. Thô bạo tiếp cận chỉ làm vết thương thêm đau đớn. Giống như lý hình hành hạ tội nhân. Dịu dàng tiếp cận mới có thể chữa lành vết thương. Như lương y lành nghề.
Dịu dàng là hình ảnh của người cha nhân hậu đón đứa con hoang đàng trở về. Hãy chiêm ngắm bức tranh của hoạ sĩ bậc thầy Rembrandt. Vòng tay ôm của người cha mới dịu dàng làm sao. Chữa lành tâm hồn tràn đầy thương tích. Phục hồi phẩm giá đã đánh mất. Vực dậy cuộc đời đổ vỡ. Phục sinh cuộc đời chết trong tội lỗi.
Cảm nhận được sự dịu dàng của Thiên Chúa, Thánh Cả cũng rất dịu dàng với Chúa Giêsu. Đặc biệt khi Chúa còn thơ bé. Chắc chắn Thánh Cả cảm nhận sâu xa lời Hôsê: “Khi Israel còn là đứa trẻ, Ta đã yêu nó… Ta đã tập đi cho Epraim, đã đỡ cánh tay nó… Ta xử với chúng như người nựng trẻ thơ, nâng lên áp vào má; Ta cúi xuống gần nó mà đút cho nó ăn.” (Hs 11,1-4) Chắc chắn Thánh Cả đã từng âu yếm Hài Nhi Giêsu như thế.
Thật lạ lùng. Chúa hoàn thành lịch sử cứu độ qua những yếu đuối của con người. Thánh Phaolô cảm nhận được sự yếu đuối của mình. Ngài tâm sự: “Đã ba lần tôi xin Chúa cho thoát khỏi điều này, nhưng Người bào tôi: ‘Ơn Ta đủ cho con, vì quyền năng của Ta được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối’” (2Cr 12,7-9).
Thánh Giuse cũng đã có những lúc sợ hãi hoang mang. Nhưng Chúa bảo Thánh Cả: “Đừng sợ” (Mt 2,20). Nên ngài cảm nhận được Thiên Chúa có thể hành động cả khi ta sợ hãi, mỏng manh và yếu đuối. Vì thế Thánh Cả dạy ta hãy để Chúa dẫn lối cho ta. Đừng muốn kiểm soát tất cả. Hãy đơn sơ phó thác cả trong những lúc nguy nan nhất. Đó là vâng phục.
3. Âm thầm vâng phục
Thánh Giuse vâng phục. Mau mắn. Triệt để. Không ngần ngại. Và không cần nói. Chỉ thi hành.
Vâng phục trong những việc thật khó khăn. Như nhận Đức Mẹ làm bạn. Thánh Cả đã định trốn đi. Nhưng chỉ một lời Chúa nói, ngài đã quay về nhận Đức Mẹ.
Vâng phục trong những việc vất vả. Đang đêm phải thức dậy. Trốn sang đất Ai cập xa xôi. Không chuẩn bị gì. Chỉ vâng lời. Và tức khắc lên đường.
Vâng phục trong những đổi thay biến chuyển. Từ Ai cập, không về quê hương Bêlem. Nhưng về Nazareth.
Cuộc đời Thánh Cả là cuộc đời hoàn toàn vâng phục. Luôn di chuyển chỗ ở. Luôn thay đổi chọn lựa. Kể cả chọn lựa quan trọng như chọn lựa bậc sống. Tất cả thuận theo thánh ý Chúa.
Có lẽ vì thế mà ảnh hưởng lên Chúa Giêsu. Ngay từ nhỏ, Chúa đã vâng phục song thân. Lớn lên trong nhà Nazareth, Chúa Giêsu đã học được lòng vâng phục từ người cha nuôi. Vì thế khi ra đời hoạt động, Chúa luôn vâng phục thánh ý Chúa Cha. “Lương thực của Thầy là là thi hành ý muốn của Đấng đã sai Thầy, và hoàn tất công trình của Người” (Ga 4,34). Đặc biệt trong giờ phút hấp hối tại vườn Giêtsimani, Chúa hoàn toàn từ bỏ ý riêng để vâng lời Chúa Cha, sẵn sàng chịu chết. “Lạy Cha, nếu có thể được, xin cho con khỏi phải uống chén này. Tuy vậy, xin đừng theo ý con, mà xin theo ý Cha” (Mt 26,39). Thánh Phaolô chứng thực: “Dẫu là Con Thiên Chúa, Người đã phải trải qua nhiều đau khổ mới học được thế nào. Là vâng phục” (Dt 5,8). Bài học ấy Chúa đã học với Thánh Cả Giuse là người thầy đầu tiên và xuất sắc. Thánh nhân đã vâng phục để đón nhận thánh ý Chúa.
4. Âm thầm đón nhận
Đón nhận thánh ý Chúa. Vì Chúa mà đón nhận mọi người và mọi hoàn cảnh Chúa gửi đến. Không phải là một đón nhận miễn cưỡng. Nhưng đón nhận với tất cả tấm lòng, tình yêu và trân trọng.
Thoạt tiên là đón nhận Đức Mẹ. Thánh Giuse chẳng hiểu gì về Đức Mẹ. Nhưng Thánh Cả đón nhận Đức Mẹ như đón nhận chính Chúa. Yêu thương. Bảo vệ danh thơm tiếng tốt. Kính trọng. Sự trân trọng và tế nhị đối với phụ nữ là điều hiếm thấy ở thế kỷ thứ nhất. Thậm chí ngay cả trong thời đại hiện tại.
Kế đó là đón nhận những bất trắc xảy đến trong đời. Đón nhận không phàn nàn kêu ca. Đón nhận mà đồng hoá với bổn phận. Vì Thánh Cả kết hợp nên một với Thiên Chúa. Ý Chúa là ý ngài. Đón nhận mà không đòi lý do. Không giải thích. Chỉ đón nhận. Không tìm hợp lý. Chỉ tìm hợp nhất. Hợp nhất với Chúa. Chúa muốn gì Thánh Cả muốn điều ấy. Mọi sự Chúa muốn đều tốt. Kể cả hạnh phúc. Kể cả bất hạnh.
Ở đây ta không thể không nhắc đến các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Đặc biệt Đấng Đáng Kính Phanxicô Xavie Nguyễn văn Thuận. Các ngài đã đón nhận hoàn cảnh khó khăn. Hợp nhất nên một với Chúa. Nên Đức Cố Hồng Y Phanxicô đã nói: “Chúa muốn mưa, con cũng muốn, - Chúa muốn nắng, con cũng muốn, - Chúa muốn sướng, con cũng muốn, - Chúa muốn cực, con cũng muốn, - Chúa và con chỉ có một ý. Bí quyết hạnh phúc của con.”[2]
Hợp nhất với Chúa là hợp nhất với hoàn cảnh lịch sử. Đón nhận để hoà mình vào dòng chảy lịch sử. Để mình đi vào lịch sử. Để hoàn cảnh trở thành lịch sử đời mình. Và lịch sử đời mình ở trong lịch sử ơn cứu độ. Vượt lên trên phạm vi nhỏ hẹp của lịch sử cá nhân. Đi vào lịch sử rộng lớn trong bàn tay Chúa. Để đón nhận như thế phải rất can đảm và sáng tạo.
5. Âm thầm can đảm và sáng tạo
Đón nhận những bất trắc đòi hỏi can đảm và sáng tạo. Can đảm không đầu hàng hay chạy trốn. Nhưng thẳng thắn và bình tĩnh đối mặt với thực tế khắc nghiệt. Sáng tạo để vượt qua những khó khăn. Biến những khó khăn thành thuận lợi. Đón nhận nhưng không thụ động chịu vậy. Sáng tạo để có thể chung sống với hoàn cảnh khó khăn.
Điển hình là cảnh Thánh Gia trong chuồng bò ở Bêlem. Hoàn cảnh không thể thay đổi. Quán trọ hết chỗ. Thánh Gia không đủ tiền. Chỉ còn chỗ trong chuồng súc vật. Thánh Cả Giuse can đảm đón nhận hoàn cảnh ấy. Không buồn rầu than trách. Không nản lòng thối chí. Không buông xuôi chịu vậy. Ngài bắt tay vào dọn dẹp. Biến chuồng bò thành một nơi tạm ở được. Không sang trọng nhưng sạch sẽ. Không tiện nghi nhưng ấm cúng. Máng bò lừa được rửa ráy lau chùi sạch sẽ bỗng trở nên chiếc nôi. Cỏ rơm được giũ sạch bụi đất và chải chuốt thẳng thắn bỗng trở nên tấm đệm. Bò lừa được xếp đặt trật tự bỗng trở nên lò sưởi. Tình yêu chan chứa khiến nghịch cảnh bỗng trở nên hạnh phúc.
Cũng tương tự như thế, khi Thánh Gia phải trốn sang Ai cập, bỏ Bêlem về Nazareth. Đến đâu cũng phải có nhà. Có công ăn việc làm. Sinh sống. Khi chạy loạn đâu mang được gì. Tin Mừng thuật lại, cứ mỗi lần Thánh Giuse nghe lệnh Thiên Chúa, ngài liền chỗi dậy đem Hài Nhi và Mẹ Người ra đi. Không mang theo đồ đạc của cải. Chỉ mang theo Chúa và Mẹ. Đến đâu ngài cũng phải can đảm và sáng tạo. Làm nhà bằng những vật liệu sẵn có hoặc rẻ tiền. Tìm công ăn việc làm để tồn tại và nuôi sống Hài Nhi và Mẹ Người. Đi đâu cũng chỉ mang theo Hài Nhi và Mẹ Người. Đó là mang theo đức tin. Nhờ có đức tin mà can đảm và sáng tạo. Giống như những người bạn khiêng người liệt giường đến với Chúa Giêsu.
Không có lối vào thì họ trèo lên mái nhà. Mái nhà không có lối xuống thì họ rỡ ngói tạo lối xuống. Không có thang thì họ thòng dây thả người bạn bại liệt. Xuống ngay trước mặt Chúa. Can đảm không lùi bước trước nghịch cảnh. Sáng tạo để đạt tới Chúa. Tới ơn cứu độ. Nên Chúa đã khen ngợi đức tin của họ (Lc 5,17-26)
Đức tin không làm cho cuộc sống dễ dàng. Nhưng đức tin giúp ta can đảm sáng tạo. Can đảm đón nhận thực tế và nhận trách nhiệm với hoàn cảnh. Để được như thế phải làm việc cật lực.
6. Âm thầm làm việc
Thánh Giuse là con người làm việc. Ta không thể tưởng tượng Thánh Gia sẽ ra sao nếu không có thánh Giuse, hoặc ngài không làm việc. Không kể Chúa Hài Nhi sơ sinh và Mẹ Người cần biết bao chăm sóc. Các ngài còn gặp biết bao gian nan thử thách. Nào khai hộ khẩu. Nào trốn chạy Hêrôđê. Liên tục thay đổi chỗ ở. Từ Bêlem sang Ai cập. Từ Ai cập về Nazareth. Đến đâu cũng phải dựng lại nhà. Đến đâu cũng phải làm ăn sinh sống. Vì thế Thánh Cả phải lao động cật lực mới có thể giúp gia đình ổn định và tồn tại.
Thánh Cả có một nghề vất vả nhưng lương thiện. Kiếm sống bằng sức lao động của mình. Phải vất vả đổ mồ hôi, mỏi cơ bắp. Việc làm là phẩm giá con người. Không lệ thuộc vào người khác. Không trở nên gánh nặng cho người khác.
Không chỉ nuôi sống chính mình, việc làm còn góp phần nâng đỡ người yếu ớt. Đó là cộng tác với Thiên Chúa trong việc duy trì và phát triển sự sống. Thánh Cả khẳng định vai trò làm cha khi bao bọc chở che Chúa Giêsu và Mẹ Người. Bao bọc chở che để Hài Nhi lớn lên thành người trưởng thành. Nazareth trở thành một trường học toàn vẹn. Nên Chúa Giêsu phát triển toàn diện: “Càng lớn lên, thêm vững mạnh, đầy khôn ngoan, và hằng được ân nghĩa cùng Thiên Chúa” (Lc 2,40).
Trên hết, khi làm việc, Thánh Cả tham dự vào kế hoạch của Thiên Chúa. Nuôi dưỡng Chúa Giêsu. Để hoàn thành công trình cứu độ nhân loại. Vì thế công việc của Thánh Cả, dù trước mắt người đời thật tầm thường bé nhỏ. Nhưng trong chương trình của Thiên Chúa thật lớn lao. Chính khi âm thầm làm việc Thánh Cả hợp nhất với Chúa Giêsu, trở thành hạt lúa mì mục nát, cùng Chúa Giêsu hiến trọn thân mình, cho ơn cứu độ của thế giới. Thánh Cả thật là một người âm thầm sống trong bóng tối.
7. Âm thầm trong bóng tối
Âm thầm yêu thương. Đó là tóm tắt cuộc đời của Thánh Cả Giuse. Jan Dobraczynski, nhà văn Ba Lan đã viết quyền “Hình bóng của Chúa Cha”, để nói về Thánh Cả Giuse. Tựa đề này thật sâu sắc.
Trước hết Thánh Cả Giuse là hình bóng của Chúa Cha. Chúa Cha là Cha trên trời của Chúa Giêsu. Thánh Giuse là người cha dưới đất. Chúa Giêsu đã nói: “Anh em cũng đừng gọi ai dưới đất này là cha của anh em, vì anh em chỉ có một Cha là Cha trên trời” (Mt 23,9). Tại sao? Thưa vì cha là tình yêu và sự sống. Tình yêu của Chúa Cha là sự sống. Chúa Cha tạo dựng cho muôn loài có sự sống. Và Người hằng làm việc để bảo vệ, duy trì, phát triển sự sống. Người có gì thì thông ban cho Ngôi Con trọn vẹn. Cũng thế, Thánh Cả tuy không ban cho Chúa Giêsu sự sống, nhưng được thông phần với Chúa Cha, giúp duy trì và phát triển sự sống nơi dương thế của Chúa Giêsu. Và cũng với một tâm tình hiền phụ, vô cùng yêu thương Chúa Giêsu. Đến nỗi có thể hi sinh trọn vẹn cuộc đời, kể cả mạng sống cho Chúa Giêsu.
Tuy Chúa Cha là Thiên Chúa toàn năng, quyền phép vô biên, ngự trị trên muôn loài, nhưng Người lại âm thầm ẩn mặt. Người nhường không gian cho con người. Đến độ nếu không tinh ý sẽ khó nhận ra sự hiện diện của Người. Tuy Người phải quan phòng tất cả. Mọi sự sống ở trong Người. Nhưng Người lại ban cho con người quyền làm chủ. Quyền ăn nói. Quyền thể hiện. Kể cả quyền chống lại Người. Cũng thế Thánh Cả Giuse luôn là người cha, người chủ gia đình. Nhưng Thánh Cả luôn âm thầm khiêm nhường. Cuộc sống của Người âm thầm chìm trong bóng tối. Chúa truyền lệnh cho Người thường lúc đêm tối, khi thánh nhân đã say giấc ngủ. Người thường phải làm việc giữa đêm khuya. Như khi phải trốn chạy Hêrôđê. Người chỉ xuất hiện trong thời ẩn dật của Chúa Giêsu. Thời Chúa hoạt động công khai, Đức Mẹ còn xuất hiện, nhưng thánh Giuse đã biến mất. Thánh nhân như người đã hoàn thành nhiệm vụ lui về nghỉ ngơi. Như người đã nuôi dạy con cái trưởng thành để con cái được tự do. Không nắm giữ gì lại cho bản thân. Phải có trái tim hiền phụ vô cùng yêu thương vô cùng bao la mới có thể làm được điều đó. Đó là điều ta phải noi gương bắt chước.
III. NOI GƯƠNG THÁNH GIUSE
Sống Năm Thánh Giuse chúng ta không chỉ tôn kính cầu khẩn Người trong cơn đại dịch, nhưng quan trọng hơn phải noi gương bắt chước Người. Phải có TRÁI TIM HIỀN PHỤ.
“Chúng ta không sinh ra là cha, nhưng trở thành người cha. Một người không trở thành cha đơn giản chỉ vì sinh ra một đứa con, nhưng vì đảm nhận trách nhiệm chăm sóc đứa con ấy. Bất cứ khi nào một người nhận trách nhiệm về cuộc sống của một người khác, thì một cách nào đó, họ trở thành cha của người ấy” (PC 7)
Thế giới hôm nay vắng bóng người cha. Trẻ em mồ côi. Vì không cha. Vì người cha không đảm nhận trách nhiệm. Vì thiếu trái tim hiền phụ. Ta hãy noi gương Thánh Cả Giuse đảm nhận trách nhiệm.
1. Đảm nhận
Cá nhân chủ nghĩa ngày càng mạnh. Con người ngày càng co rút vào bản thân. Không quan tâm đến tha nhân. Như ông phú hộ không chú ý đến anh Lazarô nằm trước cửa nhà. Còn đâu thời xa xưa. “Kiến nghĩa bất vi vô dũng giả. Lâm nguy bất cứu mạc anh hùng”. Thánh Giuse đã có trái tim hiền phụ, có tâm hồn quảng đại, đảm nhận trách nhiệm khi đảm nhận việc bảo vệ, chăm sóc Chúa Hài Nhi và Mẹ Người.
Hài Nhi và Mẹ Người là hai người bé nhỏ, yếu ớt thực sự. Khi phải đối đầu với hoàn cảnh khắc nghiệt. Vượt đường xa đăng ký hộ khẩu. Vượt đường còn xa hơn nữa khi chạy trốn sang Ai cập. Đường đã xa lại còn thêm nguy hiểm. Vì Hêrôđê lùng bắt. Ai dám chống lại cường quyền? Và rồi còn phải làm lụng để nuôi sống hai con người bé nhỏ yếu ớt chưa thể làm gì.
Chung quanh ta hôm nay có biết bao người yếu ớt bé nhỏ. Yếu ớt bé nhỏ về thể chất. Yếu ớt bé nhỏ về tinh thần. Không thể tự mình tồn tại. Không đủ sức đương đầu với hoàn cảnh khắc nghiệt. Những đứa trẻ mồ côi. Những người khuyết tật. Không thể tự mình kiếm sống. Những tâm hồn yếu ớt mong manh. Không thể gánh nổi cuộc sống của chính mình. Đó là những người sống ngay bên cạnh ta. Như Lazarô nằm trước cửa nhà ông phú hộ. Thánh Cả cũng nhắn nhủ ta: Hãy có trái tim hiền phụ. Hãy nhận lấy những người bé nhỏ yếu ớt để quan tâm chăm sóc cho họ. Đó chính là những Hài Nhi và Mẹ Người trong thời đại mới. Nhưng khi đảm nhận hãy đón nhận họ như họ là.
2. Đón nhận
Nền văn hoá tiêu thụ đang thống trị thế giới. Đi theo nó là hưởng thụ và vất bỏ. Người ta chỉ để trong nhà những người và những đồ vật khiến cuộc sống thoải mái, hưởng thụ. Người ta vất bỏ đồ vật và cả con người khiến người ta bận rộn, vất vả. Người ta chỉ đi lại với những người giúp thành đạt. Tránh xa những người phiền hà, khiến ta mất thì giờ, mất công sức, mất tiền của.
Thánh Cả Giuse đón nhận Hài Nhi và Mẹ Người như họ là. Nghĩa là với tất cả những gì bị coi là khiếm khuyết. Những gì tạo nên bất tiện cho cuộc sống của Người. Thánh Cả đón nhận Đức Mẹ dù không hiểu gì. Với tâm hồn tôn trọng lề luật, Người còn sợ làm trái lề luật khi nhận một thiếu nữ đã mang thai. Nhưng lòng bác ái của ngài đã lướt thắng lề luật. Và rồi còn đứa trẻ sơ sinh. Nuôi dưỡng đã vất vả. Che chở khỏi bạo quyền không những vất vả mà còn nguy hiểm. Nhưng sứ thần bảo Người: “Đừng sợ”. Và Người đã đón nhận. Đó là trái tim hiền phụ.
Những người sống bên tôi là Hài Nhi và Mẹ Người mà Chúa gửi đến. Tôi đâu muốn cha mẹ già bệnh tật. Tôi đâu muốn người trong gia đình khuyết tật. Tôi đâu muốn có người anh em yếu đuối đầy khuyết điểm. Thậm chí là những người gây phiền hà, khiến cuộc sống tôi thêm bận rộn, thêm bận tâm. Hôm nay Thánh Cả cũng nhắc nhở tôi: Đừng sợ nhận lấy Hài Nhi và Mẹ Người. Hãy nhận lấy người thân đau yếu bệnh tật. Hãy nhận lấy người anh em khiếm khuyết. Hãy nhận lấy những người mà những bất hạnh cuộc đời gửi đến cho ta. Hãy có trái tim hiền phụ. Như người cha nhân hậu. Ông đón nhận đứa con hoang đàng trở về. Nó chẳng còn dáng vẻ con nhà. Nó gầy gò yếu đuối. Nó rách rưới. Nó tội lỗi. Nó đáng bị xua đuổi. Nó đáng chết. Nhưng ông đón nhận nó. Vì nó là con. Vì ông có trái tim hiền phụ. Trái tim hoàn toàn tự hiến.
3. Tự hiến
Trái tim hiền phụ khiến người cha sẵn sàng đảm nhận và đón nhận. Sẵn sàng hi sinh. Nhưng nếu chỉ là hi sinh thì sẽ đau buồn, cảm thấy bị thiệt thòi, cam chịu. Trái tim hiền phụ không chỉ hi sinh. Nhưng còn tự hiến. Tự hiến nên vui mừng khi được hi sinh. Đó là nền tảng của mọi ơn gọi. Hôn nhân mà chỉ có hi sinh sẽ trở thành hoả ngục. Nhưng khi có tự hiến sẽ trở nên hạnh phúc. Càng được chịu khó vì người mình yêu sẽ càng hạnh phúc. Tu trì mà chỉ hi sinh sẽ là một ông thánh đáng buồn. Phải tự hiến để thấy niềm vui trong hi sinh quên mình. Vì được tự hiến cho Chúa và cho anh em.
Thánh Cả Giuse không chỉ đón nhận nhưng còn tự hiến cho Hài Nhi và Mẹ Người. Sẵn sàng chịu gian khổ cho các ngài được bình an. Sẵn sàng chịu vất vả cho các ngài được thảnh thơi. Sẵn sàng chìm vào bóng tối để các ngài được vươn lên trong ánh sáng. Giống như thánh Gioan Tẩy giả: “Chính các ngươi đã làm chứng cho tôi là tôi đã nói: Tôi không phải là Đấng Kitô, nhưng tôi được sai đến trước Người. 29 Ai cưới vợ, thì là người chồng, còn bạn hữu của tân lang đứng mà nghe tân lang nói thì vui mừng vì tiếng nói của tân lang. Vậy niềm vui của tôi như thế là đầy đủ. 30 Người phải lớn lên, còn tôi phải nhỏ lại" (Ga 3,28-30). Như các thánh tử đạo. Ra pháp trường vui tươi hớn hở như đi vào phòng dự tiệc.
Hôm nay Thánh Cả cũng dạy tôi: Hãy có trái tim hiền phụ để tự hiến. Chỉ khi tự hiến ta mới có niềm vui chu toàn ơn gọi. Đừng chỉ hi sinh. Đừng thụ động chịu đựng. Hãy tự hiến. Hãy có tình yêu. Như thế mới có niềm vui trong ơn gọi. Tự hiến hết mình cho tha nhân. Nhưng phải tôn trọng tự do của họ.
4. Tự do
Hãy chiêm ngắm cảnh tượng Chúa Giêsu ở lại đền thờ sau khi cùng Đức Mẹ và Thánh Giuse hành hương đi lễ: “Khi thấy con, hai ông bà sửng sốt, và mẹ Người nói với Người: “Con ơi, sao con lại xử với cha mẹ như vậy? Con thấy không, cha con và mẹ đây đã phải cực lòng tìm con!”₄₉ Người đáp: “Sao cha mẹ lại tìm con? Cha mẹ không biết là con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?” (Lc 2,48-49).
Khi nghe Chúa Giêsu trả lời, Thánh Giuse đã hiểu và chấp nhận. Vì Người có trái tim cực thanh cực tịnh. Trái tim cực thanh cực tịnh yêu thương hết tình. Nhưng lại không chiếm hữu. Yêu như dành tất cả cho đối tượng. Nhưng lại để đối tượng tự do như không liên hệ gì đến mình. Có trái tim hiền phụ không thể cứ trói buộc con cái trong nhà. Bắt con cái phải hoàn thành những mơ ước mà bản thân mình không thực hiện được. Càng không được để mình sống cuộc đời con cái. Hãy để con cái tự do sống cuộc đời của chúng. Vì người cha dưới đất chỉ được cộng tác, tham dự vào chức vụ làm cha của Cha Trên Trời.
Chính Cha Trên Trời cũng tôn trọng tự do của con người. Người cứ yêu thương bất kể con người đối xử với Người ra sao. “Như vậy, anh em mới được trở nên con cái của Cha anh em, Đấng ngự trên trời, vì Người cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính.” (Lc 6,45).
KẾT LUẬN
Thế giới hôm nay vắng bóng người cha. Vì chúng ta quên lãng Cha Trên Trời. Cha Trên Trời làm tất cả cho ta. Vẫn hằng quan tâm chăm sóc ta hằng ngày hằng giờ. Nhưng Người ẩn mặt trong âm thầm để ta được tự do. Hãy nhớ đến Cha Trên Trời. Để tạ ơn. Để hiếu thảo. Để sống đúng như lòng Người mong ước cho ta.
Thế giới hôm nay vắng bóng người cha. Vì chúng ta không nhớ đến Thánh Cả Giuse. Xưa kia Người đón nhận Hài Nhi và Mẹ Người. Nay Người vẫn đón nhận Hài Nhi và Mẹ Người trong Hội Thánh. Và trong mỗi người chúng ta. Những hài nhi bé nhỏ yếu ớt. Hãy để Thánh Cả yêu thương ta. Chăm sóc giữ gìn ta. Nhất là khi ta gặp gian nan thử thách.
Thế giới hôm nay vắng bóng người cha. Vì ta ích kỷ sống cho cá nhân mình. Không quan tâm đến tha nhân. Không đảm nhận trách nhiệm. Không đón nhận anh em. Hãy noi gương Thánh Cả Giuse. Quan tâm đến anh em chung quanh. Đón nhận mọi người Chúa gửi đến. Đón nhận họ như họ là. Tôn trọng! Yêu mến! Tế nhị!
Thế giới hôm nay cần TRÁI TIM HIỀN PHỤ. Trong Năm Thánh Giuse, ta hãy học tập theo gương Người. Để có TRÁI TIM HIỀN PHỤ. Hãy đảm nhận và đón nhận anh em. Hãy tự hiến cho anh em. Và tôn trọng tự do của anh em. Có như thế ta mới hiểu được tấm lòng của Cha Trên Trời. Có như thế ta mới sống Năm Thánh Giuse đúng nghĩa. Với TRÁI TIM HIỀN PHỤ ta sẽ vui tươi quảng đại hơn. Với TRÁI TIM HIỀN PHỤ thế giới sẽ ấm áp đáng sống hơn.