Đức Thánh Cha nói rằng các sách Phúc Âm không tường thuật lời nào của thánh Giuse, nhưng trình bày ngài như một kiểu mẫu về việc chú ý lắng nghe lời Chúa và hành động theo lời đó. Thật vậy, sự im lặng của thánh Giuse là dấu hiệu của tâm hồn chiêm niệm. Sự khiêm nhường thầm lặng của thánh nhân dạy chúng ta dành chỗ trong tâm hồn mình cho Chúa Giêsu và do đó nhận biết ý muốn của Chúa Cha đối với cuộc sống của chúng ta. Chúa Giêsu học được tầm quan trọng của sự thinh lặng từ gương của thánh Giuse và Mẹ Maria, và đã dạy các môn đệ của ngài rèn luyện điều đó.
Đức Thánh Cha nhắc các tín hữu rằng chúng ta cũng được kêu gọi thực hiện sự thinh lặng nội tâm và chăm chú lắng nghe lời Chúa, kẻo những lo lắng, cám dỗ và sợ hãi hàng ngày khiến lời nói của chúng ta lạc lối và gây tổn thương cho người khác. Mặc dù không dễ dàng, nhưng nuôi dưỡng sự thinh lặng chiêm niệm là một con đường chắc chắn dẫn đến sự hiểu biết đích thực về bản thân và tăng trưởng đời sống tâm linh.
Trước khi Đức Thánh Cha bắt đầu bài giáo lý, cộng đoàn cùng nghe đoạn sách trích từ thư thánh Giacôbê (3,2.5.10): “Ai không vấp ngã về lời nói, ấy là người hoàn hảo, có khả năng kiềm chế toàn thân... Cái lưỡi cũng vậy: nó là một bộ phận nhỏ bé của thân thể, mà lại huênh hoang làm được những chuyện to lớn... Ta dùng lưỡi mà chúc tụng Chúa là Cha chúng ta, ta cũng dùng lưỡi mà nguyền rủa những con người đã được làm ra theo hình ảnh Thiên Chúa. Từ cùng một cái miệng, phát xuất lời chúc tụng và lời nguyền rủa”.
Kính mời quý vị nghe bài giáo lý của Đức Thánh Cha.
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Chúng ta tiếp tục suy tư về thánh Giuse. Sau khi đã trình bày về môi trường sống của ngài, vai trò của ngài trong lịch sử cứu độ, và trình bày về ngài như là người công chính và hôn phu của Mẹ Maria, hôm nay tôi muốn xem xét một khía cạnh quan trọng khác nơi con người ngài: đó là sự thinh lặng. Ngày nay, rất nhiều lần chúng ta cần sự thinh lặng. Thinh lặng rất quan trọng, tôi bị đánh động bởi một câu trong Sách Khôn ngoan, mà khi đọc nó tôi nghĩ về lễ Giáng sinh. Đó là: “Khi đêm chìm trong sự im lặng sâu thẳm nhất, thì lời của người đã xuống trần gian”. Trong khoảnh khắc im lặng nhất Thiên Chúa đã tự tỏ mình ra. Điều quan trọng là phải nghĩ về sự im lặng trong thời đại mà dường như nó không có nhiều giá trị lắm.
Các sách Phúc âm không tường thuật bất kỳ lời nào của thánh Giuse thành Nadarét. Ngài không nói lời nào. Điều này không có nghĩa là ngài là người lầm lì. Không! có một lý do sâu xa hơn. Với sự thinh lặng của mình, thánh Giuse xác nhận điều mà thánh Augustinô viết: “Theo thước đo mà Ngôi Lời - Ngôi Lời làm người - lớn lên trong chúng ta thì lời nói giảm đi”[1]. Theo thước đo mà Chúa Giêsu, đời sống thiêng liêng tăng lên, thì lời nói bớt đi. Chúng ta có thể nói rằng những người nói như vẹt bớt nói đi một tí. Chính thánh Gioan Tẩy Giả, là tiếng kêu trong hoang địa: “Hãy dọn đường cho Chúa” (Mt 3, 1), đã nói về Ngôi Lời: “Người phải lớn lên còn tôi phải nhỏ lại” (Ga 3,30). Điều này có nghĩa là Người phải nói còn tôi phải im lặng. Qua sự thinh lặng của mình, thánh Giuse mời gọi chúng ta hãy dành chỗ cho sự Hiện diện của Ngôi Lời đã mặc lấy xác phàm, cho Chúa Giêsu.
Sự thinh lặng của thánh Giuse không phải là sự khuyết tật, không phải là sự lầm lì; đó là một sự im lặng đầy lắng nghe, một sự im lặng cần cù, một sự im lặng bộc lộ nội tâm cao cả của ngài. Thánh Gioan Thánh Giá nhận xét: “Chúa Cha đã nói một lời, và đó là Con của Người, và Lời này luôn luôn nói trong sự thinh lặng vĩnh cửu, và trong thinh lặng, Lời này phải được linh hồn lắng nghe”[2].
Đức Thánh Cha nói tiếp: Chúa Giêsu đã được lớn lên trong “trường học” này, trong ngôi nhà ở Nadarét, với gương mẫu hàng ngày của Đức Maria và Thánh Giuse. Và không có gì ngạc nhiên khi chính Người đã tìm kiếm những khoảng thinh lặng trong những ngày của Người (x. Mt 14,23) và đã mời gọi các môn đệ hãy có một kinh nghiệm như thế: “Anh em hãy vào nơi vắng vẻ, nghỉ ngơi một lát” (Mc 6,31).
Thật tốt biết bao nếu mỗi người chúng ta, theo gương thánh Cả Giuse, có thể tìm lại chiều kích chiêm niệm của cuộc sống, được mở rộng cho sự thinh lặng. Nhưng từ kinh nghiệm, chúng ta đều biết rằng điều đó không hề dễ dàng: sự im lặng làm chúng ta sợ hãi đôi chút, bởi vì nó đòi chúng ta nhìn sâu hơn vào bản thân và đối diện với phần chân thật nhất của chúng ta. Rất nhiều người sợ sự im lặng, họ phải nói, hoặc nghe, radio, tivi…, nhưng họ không thể chấp nhận sự thinh lặng vì họ sợ. Triết gia Pascal nhận xét rằng “tất cả những bất hạnh của con người đều xuất phát từ một sự thật duy nhất, đó là họ không thể yên lặng trong căn phòng riêng của mình”[3].
Anh chị em thân mến, chúng ta hãy học nơi thánh Giuse cách vun trồng những khoảng không gian thinh lặng, nơi mà một Lời khác, là Chúa Giêsu, Ngôi Lời, có thể xuất hiện: đó là lời của Chúa Thánh Thần, Đấng ngự trong chúng ta, Đấng mang Chúa Giêsu. Không dễ dàng để nhận ra Tiếng nói đó, vốn rất hay bị lẫn lộn cùng với muôn ngàn tiếng lo lắng, cám dỗ, ham muốn và hy vọng có trong lòng chúng ta; nhưng nếu không có sự huấn luyện thực sự từ việc thực hành im lặng này, thì ngay cả lời nói của chúng ta cũng có thể là tồi tệ, gây hại. Thay vì làm cho sự thật tỏa sáng, nó có thể trở thành một vũ khí nguy hiểm. Thật vậy, lời nói của chúng ta có thể trở thành xu nịnh, khoác lác, dối trá, đâm sau lưng và vu khống. Đó là một sự thật, như Sách Huấn Ca đã nhắc nhở chúng ta, “cái lưỡi giết hại nhiều hơn gươm giáo” (28,18). Chúa Giêsu đã nói rõ: bất cứ ai nói xấu anh chị em mình, ai nói xấu người thân cận, là kẻ giết người (x. Mt 5,21-22). Giết người bằng lưỡi. Chúng ta không tin điều này nhưng đó là sự thật. Chúng ta hãy suy nghĩ một chút về những lần chúng ta giết người bằng lưỡi của mình, chúng ta sẽ thấy xấu hổ! Nhưng suy nghĩ về điều này sẽ giúp ích cho chúng ta rất nhiều.
Sự khôn ngoan trong Kinh Thánh khẳng định rằng “Sống hay chết đều do cái lưỡi, ai yêu chuộng nó sẽ lãnh nhận hậu quả” (Cn 18,21). Và trong thư của mình, như chúng ta đã đọc lúc đầu, thánh Giacôbê khai triển chủ đề cổ xưa này về quyền lực, khía cạnh tích cực và tiêu cực, của lời nói với những ví dụ nổi bật: “Ai không vấp ngã về lời nói, ấy là người hoàn hảo, có khả năng kiềm chế toàn thân... Cái lưỡi cũng vậy: nó là một bộ phận nhỏ bé của thân thể, mà lại huênh hoang làm được những chuyện to lớn... Ta dùng lưỡi mà chúc tụng Chúa là Cha chúng ta, ta cũng dùng lưỡi mà nguyền rủa những con người đã được làm ra theo hình ảnh Thiên Chúa. Từ cùng một cái miệng, phát xuất lời chúc tụng và lời nguyền rủa” (3,2-10).
Đức Thánh Cha giải thích: Đây là lý do tại sao chúng ta phải học nơi thánh Giuse để trau dồi sự thinh lặng: không gian nội tâm trong ngày sống của chúng ta, trong đó chúng ta để cho Chúa Thánh Thần có cơ hội tái tạo chúng ta, an ủi và sửa chữa chúng ta. Tôi không bảo là hãy câm lặng. Không. Hãy thinh lặng. Nhưng mỗi người chúng ta hãy nhìn vào nội tâm, nhiều khi chúng ta đang làm một công việc và khi hoàn thành, ngay lập tức chúng ta tìm điện thoại di động để làm việc khác... chúng ta luôn như thế này. Và điều này không giúp ích được gì, điều này khiến chúng ta rơi vào tình trạng hời hợt. Chiều sâu của trái tim lớn lên cùng với sự thinh lặng, một sự thinh lặng không phải là câm lặng mà là khoảng trống cho sự khôn ngoan, suy tư và Thánh Thần. Chúng ta sợ những khoảnh khắc thinh lặng, đừng sợ! Nó sẽ giúp cho chúng ta rất nhiều.
Và, điều thiện ích đối với trái tim của chúng ta cũng sẽ chữa lành cái lưỡi của chúng ta, lời nói của chúng ta và trên tất cả những lựa chọn của chúng ta. Trên thực tế, thánh Giuse đã kết hợp sự thinh lặng với hành động. Thánh nhân không nói, nhưng ngài đã hành động, và do đó thể hiện điều Chúa Giêsu đã từng nói với các môn đệ của Người: “Không phải bất cứ ai thưa với Thầy: ‘Lạy Chúa! Lạy Chúa!’ là được vào Nước Trời cả đâu! Nhưng chỉ ai thi hành ý muốn của Cha Thầy là Đấng ngự trên trời, mới được vào mà thôi” (Mt 7,21). Thinh lặng, nói điều đúng, cắn lưỡi một chút đôi khi tốt cho bạn thay vì nói những điều vô nghĩa.
Chúng ta hãy kết thúc với lời kinh nguyện:
Lạy thánh Giuse, con người thinh lặng,
trong Tin Mừng ngài đã không nói một lời nào,
xin dạy chúng con đừng nói những lời vô ích,
để khám phá lại giá trị của những lời nói xây dựng, khuyến khích, an ủi và nâng đỡ.
Xin gần gũi những người phải chịu đựng những lời nói làm tổn thương,
như vu khống và đâm thọc sau lưng,
và xin giúp chúng con luôn kết hợp lời nói với việc làm. Amen.
Hồng Thuỷ - Vatican News
[1] Diễn từ 288, 5: PL 38, 1307.
[2] Những lời của ánh sáng và tình yêu, BC, MADRID, 417, số 99.
[3] Pensées, 139.
