Sáng thứ Tư ngày 1/12/2021, trong buổi tiếp kiến chung tại đại thính đường Phaolô VI, Đức Thánh Cha đã cùng các tín hữu suy tư về thánh Giuse, như được thánh Mátthêu mô tả trong Phúc Âm, là “một người công chính” và là “hôn phu của Đức Maria”.
Đức Thánh Cha giải thích rằng, là một người Israel ngoan đạo, thánh Giuse sẵn sàng tuân giữ các yêu cầu của Lề Luật và các điều luật liên quan đến hôn nhân. Vì yêu thương và quan tâm đến Đức Maria, nên khi biết Mẹ đã có thai, thánh nhân tìm cách cứu Mẹ khỏi bị sỉ nhục công khai. Rồi trong giấc mơ, qua lời truyền dạy của thiên thần, thánh Giuse hiểu rằng kết hôn với Mẹ Maria là điều đúng đắn.
Đức Thánh Cha nhận xét rằng sự cởi mở của thánh Giuse và Mẹ Maria đối với kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa giúp tình yêu của các ngài trưởng thành, thể hiện qua các đức tính khiết tịnh, trung thành, tôn trọng và khiêm nhường. Trên thực tế, những đức tính này không hề hạn chế sự tự do của chúng ta; ngược lại, chúng mang lại cho tình yêu của chúng ta sự định hướng và bền bỉ. Theo nghĩa này, thánh Giuse và Mẹ Maria có thể là gương mẫu không chỉ cho những người trẻ đã đính hôn, mà còn cho tất cả chúng ta.
Thông điệp cho các đôi hứa hôn và các đôi tân hôn
Mở đầu bài giáo lý, Đức Thánh Cha nói rằng ngài muốn đào sâu thêm về đức tính “công chính” của thánh Giuse và “người đã đính hôn với Đức Maria”, và từ đó đưa ra một thông điệp cho tất cả các cặp đôi đã đính hôn, cả cho những đôi tân hôn.
Trước hết, Đức Thánh Cha lưu ý rằng nhiều sự kiện liên quan đến thánh Giuse được kể lại trong những câu chuyện trong các Phúc âm nguỵ thư, tức là những sách Tin Mừng không thuộc quy điển, những sách cũng có ảnh hưởng đến nghệ thuật và những nơi thờ phượng khác nhau. Những sách này, không thuộc Bộ Kinh Thánh, là những sưu tập được thu thập vào thời đó, đáp lại ước muốn trình bày về những điều không được nói đến trong các bản văn Tin Mừng trong Kinh Thánh, và cung cấp cho chúng ta mọi điều cần thiết cho đức tin và đời sống của Kitô hữu. Ngài nhắc rằng các Phúc Âm nguỵ thư không phải là điều xấu, ngược lại là những điều tuyệt vời, nhưng chúng không phải là Lời của Chúa. Còn các Phúc Âm trong Kinh Thánh là Lời Chúa.
Thánh Giuse - người công chính
Đức Thánh Cha nói tiếp: Thánh sử Mátthêu định nghĩa thánh Giuse là một người “công chính”. Chúng ta hãy lắng nghe lời tường thuật của ngài: “Sau đây là gốc tích Đức Giêsu Kitô: bà Maria, mẹ Người, đã đính hôn với ông Giuse. Nhưng trước khi hai ông bà về chung sống, bà đã có thai do quyền năng Chúa Thánh Thần. Ông Giuse, chồng bà, là người công chính và không muốn tố giác bà, nên mới định tâm bỏ bà cách kín đáo.” (1,18-19). Và Đức Thánh Cha giải thích thêm: Bởi vì khi người vợ đã hứa hôn mà không chung thủy hoặc có thai, thì người chồng hứa hôn đều có thể tố cáo họ! Họ phải làm như thế. Và người phụ nữ đó bị ném đá. Nhưng thánh Giuse là người công chính. Ngài nói: “Không, tôi sẽ không làm điều này. Tôi sẽ im lặng bỏ đi”.
Phong tục hôn nhân Do Thái cổ xưa
Đức Thánh Cha giải thích về các phong tục hôn nhân của dân Israel cổ xưa để giúp hiểu cách cư xử của thánh Giuse đối với Mẹ Maria. Ngài nói: Hôn nhân bao gồm hai giai đoạn được xác định rõ ràng. Giai đoạn đầu tiên giống như một cuộc đính hôn chính thức và điều này ám chỉ một tình cảnh mới. Đặc biệt, trong khi tiếp tục sống ở nhà cha mẹ đẻ thêm một năm nữa, người phụ nữ trên thực tế đã được coi là “vợ” của người bạn đời hứa hôn của mình. Họ chưa sống chung với nhau nhưng đã được coi như là vợ. Giai đoạn thứ hai là cô dâu chuyển từ nhà cha mẹ đẻ sang nhà chồng. Nghi lễ này diễn ra với một đám rước lễ hội và đám cưới kết thúc. Trên cơ sở của những phong tục này, việc “trước khi họ về chung sống với nhau, Đức Maria đã có thai” khiến Đức Trinh nữ bị buộc tội ngoại tình. Và, theo Luật cổ xưa, tội của Mẹ bị trừng phạt bằng cách bị ném đá (x. Đnl 22,20-21). Tuy nhiên, trong thực hành Do Thái sau này, có một cách giải thích ôn hòa hơn. Theo cách này, người phụ nữ sẽ bị ruồng bỏ cùng với các hậu quả dân sự và hình sự, nhưng không bị ném đá.
Công chính: tuân giữ luật và bảo vệ Đức Mẹ
Tin Mừng nói rằng thánh Giuse “công chính” bởi vì ngài phải tuân theo luật pháp như bất kỳ người Israel ngoan đạo nào, nhưng trong lòng thánh Giuse, tình yêu dành cho Mẹ Maria và sự tin tưởng của ngài đối với Mẹ đã gợi lên cho ngài cách thức mà ngài vừa có thể tuân giữ lề luật vừa cứu lấy danh dự của vợ sắp cưới của mình. Đức Thánh Cha nhận xét rằng thánh Giuse quyết định từ bỏ Đức Mẹ cách kín đáo, không gây ồn ào, không khiến Mẹ phải chịu sự sỉ nhục trước công chúng. Ngài đã chọn con đường bảo mật, không đưa ra toà hay đòi bồi thường. Thánh Giuse thật thánh thiện dường nào! Ngược với chúng ta, khi vừa có một chút tin đồn, một chút tin xấu về người khác, chúng ta bắt đầu đi bàn tán đưa chuyện. Còn thánh Giuse thì im lặng!
Sự trợ giúp của Thiên Chúa
Thánh sử Mátthêu nói thêm: “Nhưng khi ông đang toan tính như vậy, thì kìa sứ thần Chúa hiện đến báo mộng cho ông rằng: ‘Này ông Giuse, con cháu Đavít, đừng ngại đón bà Maria vợ ông về, vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần. Bà sẽ sinh con trai và ông phải đặt tên cho con trẻ là Giêsu, vì chính Người sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi của họ’” (1,20-21). Tiếng của Thiên Chúa can thiệp vào sự phân định của thánh Giuse. Trong một giấc mơ, Thiên Chúa tiết lộ một ý nghĩa quan trọng hơn sự công chính của thánh nhân. Đức Thánh Cha nhận định: Điều quan trọng đối với mỗi người chúng ta là vun đắp một cuộc sống công chính, đồng thời, luôn cảm thấy cần sự giúp đỡ của Thiên Chúa để mở rộng tầm nhìn của chúng ta và xem xét các hoàn cảnh của cuộc sống từ một quan điểm luôn khác và rộng lớn hơn.
Sự quan phòng của Chúa
Tiếp tục bài giáo lý Đức Thánh Cha nhận xét rằng, nhiều lần, chúng ta cảm thấy bị giam cầm bởi những gì đã xảy ra với chúng ta: “Hãy xem những gì xảy đến với tôi!” và chúng ta bị cầm tù bởi những điều tồi tệ xảy ra với mình; nhưng chính trong một số hoàn cảnh trong cuộc sống mà thoạt đầu có vẻ là bi kịch, một sự Quan Phòng được dấu ẩn sẽ được bày tỏ theo thời gian và soi sáng cho thấy ý nghĩa, ngay cả của nỗi đau đã làm chúng ta thương tổn. Cám dỗ là sự đóng kín trong nỗi đau đó, trong suy nghĩ về những điều không tốt đã xảy ra với chúng ta. Và điều này là không tốt. Điều này dẫn bạn đến nỗi buồn và sự cay đắng. Trái tim cay đắng là điều tồi tệ.
Mẹ Maria và thánh Giuse mở lòng đón nhận kế hoạch của Thiên Chúa
Đức Thánh Cha cũng suy ngẫm về một chi tiết của câu chuyện được kể lại trong Tin Mừng nhưng thường bị bỏ qua. Mẹ Maria và thánh Giuse đã đính hôn với nhau. Họ có lẽ đã nuôi dưỡng những ước mơ và kỳ vọng về cuộc sống và tương lai của họ. Thật bất ngờ, Thiên Chúa dường như đã chen mình vào cuộc sống của họ và, ngay cả khi ban đầu điều đó gây khó khăn cho họ, cả hai đều mở rộng trái tim mình với thực tế được đặt trước mặt họ.
Từ lý luận của "ngày mới yêu" sang lý luận của "tình yêu trưởng thành
Và Đức Thánh Cha nhắn nhủ: Anh chị em thân mến, cuộc sống của chúng ta thường không giống như những gì chúng ta tưởng tượng. Đặc biệt là trong các mối quan hệ yêu đương tình cảm, khó có thể chuyển từ logic của “khi bắt đầu yêu” sang logic của “một tình yêu trưởng thành”. Giai đoạn đầu tiên luôn được đánh dấu bởi một sự say mê nào đó khiến chúng ta sống chìm đắm trong những tưởng tượng thường không dựa trên thực tế và các sự kiện. Nhưng chính xác là khi tình trạng mới bắt đầu yêu và những mong đợi về nó dường như kết thúc, thì đó là nơi tình yêu thực sự bắt đầu. Trên thực tế, yêu không phải là nghĩ rằng người kia, hay cuộc sống, tương ứng với sự tưởng tượng của chúng ta. Đúng hơn nó có nghĩa là hoàn toàn tự do lựa chọn để chịu trách nhiệm về cuộc sống như khi nó xảy đến với chúng ta. Đây là lý do tại sao thánh Giuse dạy cho chúng ta một bài học quan trọng. Ngài chọn Mẹ Maria với “đôi mắt mở to”. Sự liều lĩnh của thánh Giuse dạy chúng ta một bài học: đón nhận sự sống như nó là. Thánh Giuse làm như lời thiên thần Chúa truyền: “Khi tỉnh giấc, ông Giuse làm như sứ thần Chúa dạy và đón vợ về nhà...” (Mt 1,24-25).
Đức Thánh Cha đặc biệt nhấn mạnh: Các cặp đôi Kitô giáo đã đính hôn được kêu gọi để làm chứng cho một tình yêu như thế; một tình yêu có can đảm để chuyển từ logic của ngày mới yêu sang logic của tình yêu trưởng thành. Đây là một sự lựa chọn khắt khe mà thay vì giam cầm cuộc sống, nó có thể củng cố tình yêu để tình yêu bền vững khi đối mặt với thử thách của thời gian.
Lời khuyên cho các đôi vợ chồng: hãy làm hoà với nhau trước khi đi ngủ
Theo Đức Thánh Cha, tình yêu của một cặp đôi phát triển trong cuộc sống và trưởng thành mỗi ngày. Tình yêu thời hứa hôn hơi lãng mạn, nhưng rồi nó bắt đầu trưởng thành mỗi ngày, với công việc, với con cái chào đời. Đôi khi sự lãng mạn mất đi một chút, nhưng tình yêu trưởng thành. Việc cãi nhau giữa vợ chồng là cơm bánh hàng ngày, đôi khi chén dĩa cũng bay. Nhưng làm thế nào để điều này không tổn hại đến cuộc sống hôn nhân? Ngài nhắn nhủ: đừng bao giờ kết thúc một ngày mà không làm hoà. Bởi vì chiến tranh lạnh của ngày hôm sau rất là nguy hiểm. Đừng để ngày hôm sau bắt đầu trong chiến tranh. Vì thế hãy làm hoà trước khi đi ngủ. Điều này sẽ giúp các bạn trong đời sống hôn nhân.
Cầu nguyện với thánh Giuse
Và Đức Thánh Cha kết thúc bài giáo lý bằng kinh nguyện với thánh Giuse.
Lạy thánh Giuse,
Ngài đã yêu thương Mẹ Maria cách tự do,
và đã chọn từ bỏ sự tưởng tượng của mình để dành chỗ cho thực tế,
xin giúp mỗi người chúng con để cho mình được Thiên Chúa làm ngạc nhiên
và đón nhận cuộc sống không phải như một điều bất ngờ mà mình cần phòng thủ,
nhưng như một mầu nhiệm dấu ẩn bí quyết của niềm vui thực sự.
Xin ban cho tất cả các đôi bạn Kitô hữu đã đính hôn niềm vui và sự phấn khích,
trong khi luôn nhận thức rằng chỉ có lòng thương xót và tha thứ mới làm cho tình yêu trở nên có thể. Amen.
Hồng Thủy - Vatican News
