Lời Chúa NGÀY V BÁT NHẬT GIÁNG SINH

29/12/2024
chúa nhẬt -NGÀY v trong tuần BÁT NHẬT giáng sinh
Lễ Thánh Gia Thất

Lc 2,41-52

TRỞ lại VỚI CHÚA ĐỂ TÌM THẤY NHAU
“Không thấy con đâu, hai ông bà trở lại Giê-ru-sa-lem mà tìm.” (Lc 2,41-52)

Suy niệm: Qua lời truyền tin, Đức Ma-ri-a và thánh cả Giu-se đều biết người con đang ở với mình chính là “Con Đấng Tối Cao” (Lc 1,32), là Đấng Em-ma-nu-en, “Người sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi” (Mt 1,21.23). Nhưng các ngài vẫn bất ngờ với những sự việc vượt tầm hiểu biết của mình. Biến cố lạc mất con hôm nay càng khiến các ngài ngỡ ngàng trước bức màn của mầu nhiệm. Dù có phần thảng thốt, bấn loạn khi đi tìm con, các ngài đã định vị đúng nơi phải tìm: Đền thờ, nhà của Thiên Chúa. Quả thật, ở đây các ngài đã tìm lại được người con của mình. Nhưng các ngài vẫn không thể hiểu hết lời Con mình nói: “Cha mẹ không biết con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?”

Mời Bạn: Thành viên trong gia đình Công giáo, dù sống chung một mái nhà, lắm lúc vẫn “đồng sàng dị mộng,” không hiểu nhau, lạc mất nhau, vì bao yếu tố chi phối: công ăn việc làm, kiếm tiền, lối sống cá  nhân ích kỷ, những bận tâm riêng tư… Nguyên lý sâu xa nhất để gắn kết gia đình trên nền tảng vững chắc: xây dựng trên đức tin, cùng duy trì mối tương quan gắn bó thân thiết với Chúa.
Sống Lời Chúa: Noi gương Thánh gia thất, bạn giữ sự nối kết với Chúa bằng việc cầu nguyện, đọc Lời Chúa mỗi ngày, nhất là gia đình cùng nhau tham dự Thánh lễ.

Cầu nguyện: Lạy Chúa, cảm tạ Chúa cho chúng con sống với nhau thành một gia đình, cộng đoàn. Xin giúp chúng con sống gắn kết với Chúa, tìm gặp Chúa mỗi ngày. Nhờ vậy, giữa khó khăn, thách đố của cuộc sống, chúng con vẫn luôn bình an, sống tình thân ái với nhau trong tình yêu Chúa. Amen.

Lễ Thánh Gia: Lạy Chúa, Chúa đã muốn đề cao Thánh Gia như tấm gương xán lạn để mọi người bắt chước. Xin làm cho chúng con cũng biết noi gương Thánh Gia, để ăn ở đúng lễ nghĩa gia phong, sống đùm bọc lẫn nhau trong tình yêu mến, hầu được chung hưởng niềm an vui vĩnh cửu trong nhà Chúa trên trời. Chúa là Thiên Chúa, nhưng, Chúa vẫn vâng phục cha mẹ trần gian, xin cho các bậc con cái luôn biết yêu thương, thảo kính ông bà cha mẹ, biết chăm lo cho các ngài khi còn sống, và biết hy sinh cầu nguyện cho ông bà cha mẹ, khi các ngài đã qua đời. Amen.
Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB

BÀI ĐỌC TRONG THÁNH LỄ
chúa nhẬt -NGÀY v trong tuần BÁT NHẬT giáng sinh
Lễ Thánh Gia Thất

Ca nhập lễ

Các mục đồng hối hả ra đi, tới nơi họ gặp thấy bà Ma-ri-a cùng với ông Giu-se, và gặp thấy Hài Nhi đặt trong máng cỏ.

Dẫn vào Thánh Lễ

Anh chị em thân mến! Chủ đích của phụng vụ là muốn dành ngày lễ này để nói về gia đình, nên bài Đức Huấn Ca 3,3-7.14-17 cho thấy phúc lành sẽ đổ xuống trên người con, nếu biết tôn kính, phụng dưỡng cha mẹ, và bài đọc II trích trong thư gửi tín hữu Côlôsê, Thánh Phaolô tông đồ cũng đề cập tới bổn phận của người cha, người mẹ trong gia đình, phải sống như thế nào để có sự hòa thuận, yêu thương. Còn bài Tin Mừng Thánh Sử Matthêu cho thấy Thánh Giuse và Đức Maria nhận ra sứ mạng của Chúa Giêsu, và hai Ngài đã cộng tác vào sứ mạng ấy. Cũng vậy bổn phận cha mẹ là phải nhận ra ơn gọi, sứ mạng của con cái mà giúp chúng hoàn thành.

Xin mời tất cả các gia đình tham dự trong Thánh Lễ này hãy thành tâm thống hối để sốt sáng cử hành Mầu Nhiệm Thánh.

Lời nguyện nhập lễ

Lạy Chúa, Chúa đã muốn đề cao Thánh Gia như tấm gương xán lạn để mọi người bắt chước. Xin làm cho chúng con cũng biết noi gương để ăn ở đúng lễ nghĩa gia phong, sống đùm bọc lẫn nhau trong tình yêu mến, hầu được chung hưởng niềm an vui vĩnh cửu trong nhà Chúa trên trời. Chúng con cầu xin…

 Bài Ðọc I: Hc 3, 3-7. 14-17a

“Ai kính sợ Chúa, thì thảo kính cha mẹ”.

Trích sách Huấn Ca.

Thiên Chúa suy tôn người cha trong con cái; quyền lợi bà mẹ, Người củng cố trên đoàn con. Ai yêu mến cha mình, thì đền bù tội lỗi; ai thảo kính mẹ mình, thì như người thu được một kho tàng. Ai thảo kính cha mình, sẽ được vui mừng trong con cái, khi cầu xin, người ấy sẽ được nhậm lời. Ai thảo kính cha mình, sẽ được sống lâu dài. Ai vâng lời cha, sẽ làm vui lòng mẹ.

Hỡi kẻ làm con, hãy gánh lấy tuổi già cha ngươi, chớ làm phiền lòng người khi người còn sống. Nếu tinh thần người sa sút, thì hãy rộng lượng, ngươi là kẻ trai tráng, chớ đành khinh dể người. Vì của dâng cho cha, sẽ không rơi vào quên lãng. Của biếu cho mẹ, sẽ đền bù tội lỗi, và xây dựng đức công chính của ngươi.

Ðó là lời Chúa.

Ðáp Ca: Tv 127, 1-2. 3. 4-5

Ðáp: Phúc thay những bạn nào tôn sợ Thiên Chúa, bạn nào ăn ở theo đường lối của Người (x. c. 1).

Xướng: Phúc thay những bạn nào tôn sợ Thiên Chúa, bạn nào ăn ở theo đường lối của Người! Công quả tay bạn làm ra bạn an hưởng, bạn được hạnh phúc và sẽ gặp may. 

Xướng: Hiền thê bạn như cây nho đầy hoa trái, trong gia thất nội cung nhà bạn. Con cái bạn như những chồi non của khóm ô-liu ở chung quanh bàn ăn của bạn. Ðó là phúc lộc dành để cho người biết tôn sợ Ðức Thiên Chúa. 

Xướng: Nguyện xin Thiên Chúa từ Sion chúc phúc cho bạn, để bạn nhìn thấy cảnh thịnh đạt của Giêrusalem hết mọi ngày trong đời sống của bạn, và để bạn nhìn thấy lũ cháu đoàn con! 

Alleluia: Cl 3, 15a. 16a

Alleluia, alleluia! – Nguyện cho bình an của Chúa Kitô làm chủ trong lòng anh em. Nguyện cho lời Chúa Kitô cư ngụ dồi dào trong anh em. – Alleluia.

Phúc Âm: Mt 2, 13-15. 19-23

“Hãy đem Con Trẻ và mẹ Người trốn sang Ai-cập”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi các đạo sĩ đã đi rồi, thiên thần Chúa hiện ra với ông Giuse trong lúc ngủ và bảo ông: “Hãy thức dậy, đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập, và ở đó cho tới khi tôi báo lại ông, vì Hêrôđê sắp sửa tìm kiếm Hài Nhi để sát hại Người”. Ông thức dậy, đem Hài Nhi và mẹ Người lên đường trốn sang Ai-cập đang lúc ban đêm. Ông ở lại đó cho tới khi Hêrôđê băng hà, hầu làm cho trọn điều Chúa dùng miệng tiên tri mà phán rằng: “Ta gọi con Ta ra khỏi Ai-cập”.

Bấy giờ Hêrôđê thấy mình bị các đạo sĩ đánh lừa, nên nổi cơn thịnh nộ và sai quân đi giết tất cả con trẻ ở Bêlem và vùng phụ cận, từ hai tuổi trở xuống, tính theo thời gian vua đã cặn kẽ hỏi các đạo sĩ. Thế là ứng nghiệm lời tiên tri Giêrêmia đã nói: Tại Rama, người ta nghe những tiếng khóc than nức nở, đó là tiếng bà Rakhel than khóc con mình, bà không chịu cho người ta an ủi bà, vì các con bà không còn nữa.

Khi Hêrôđê băng hà, thì đây thiên thần Chúa hiện ra cùng Giuse trong giấc mơ bên Ai-cập và bảo: “Hãy chỗi dậy, đem Con Trẻ và mẹ Người về đất Israel, vì những kẻ tìm hại mạng sống Người đã chết”. Ông liền chỗi dậy, đem Con Trẻ và mẹ Người về đất Israel. Nhưng nghe rằng Arkhêlao làm vua xứ Giuđa thay cho Hêrôđê là cha mình, thì Giuse sợ không dám về đó. Ðược báo trong giấc mộng, ông lánh sang địa phận xứ Galilêa, và lập cư trong thành gọi là Nadarét, để ứng nghiệm lời đã phán qua các tiên tri rằng: “Người sẽ được gọi là Nadarêô”.

Ðó là lời Chúa.

Lời nguyện tín hữu

Chủ tế: Anh chị em thân mến! Hiện trạng xã hội ta đang sống, còn biết bao gia đình tan vỡ, trẻ em bị bỏ rơi, tệ nạn xã hội, sự khủng bố và chiến tranh đang diễn ra trên thế giới. Nguyên do từ sự bất bình an trong tâm hồn, sự chia rẽ trong gia đình. Vậy tất cả chúng ta hãy hiệp lời cầu xin để Thiên Chúa thánh hóa các gia đình:

1. “Thiên Chúa suy tôn người cha trong con cái” – Xin cho các vị Chủ chăn biết yêu thương tha thứ, biết cầu nguyện và phục vụ để nhiều người nhận ra Chúa nơi các ngài mà trở về đàn chiên.

2. “Nguyện cho bình an của Chúa Kitô làm chủ trong lòng anh em’’. Xin cho các Kitô hữu biết làm tròn bổn phận Chúa trao phó, biết thánh hóa gia đình mình để mọi người sống đẹp lòng Chúa hơn.

3. “Anh em hãy mặc lấy tâm tình từ bi, nhân hậu …tha thứ cho nhau” – Xin cho các phần tử trong gia đình biết quan tâm đến nhau để gia đình thực sự là nơi phát sinh nguồn yêu thương và là tổ ấm cho con cái.

4. “Hãy chỗi dậy đem con trẻ về Nagiareth”,- Xin cho các gia trưởng biết coi nhẹ cái tôi của mình để quan tâm đến hạnh phúc gia đình, cho các bà mẹ luôn tỏ ra dễ thương, dịu dàng và hi sinh cho chồng con, cho con cái biết kính trọng và vâng phục cha mẹ để gia đình trở thành gia đình Nagiareth khác.

Chủ tế: Lạy Cha, nhờ lời chuyển cầu của Thánh Giuse, Đức Maria và Chúa Giêsu, xin cho mọi gia đình biết đặt Thánh Ý Chúa làm nền tảng cho đời sống. Nhờ đó, gia đình chúng con sẽ làm chứng về sự hiện diện đầy yêu thương của Chúa Ba Ngôi. Chúng con cầu xin nhờ Đức Kitô Chúa chúng con.

Lời nguyện tiến lễ

Lạy Chúa, chúng con dâng của lễ đền tạ này lên trước Tôn Nhan: vì lời Thánh Mẫu Ðồng Trinh và thánh cả Giuse cầu thay nguyện giúp, xin Chúa làm cho mọi gia đình chúng con được sống vững vàng trong ơn nghĩa Chúa và được luôn trên thuận dưới hoà. Chúng con cầu xin…

Lời tiền tụng Giáng Sinh

Ca hiệp lễ

Thiên Chúa đã xuất hiện trên mặt đất và sống giữa loài người chúng ta.

Lời nguyện hiệp lễ

Lạy Cha nhân từ, Cha đã nuôi dưỡng chúng con nơi bàn tiệc Thánh Thể, xin cho chúng con hằng biết noi gương Thánh Gia Thất, để sau đời khổ ải, được cùng Chúa Giêsu Kitô, Ðức Mẹ và thánh cả Giuse hưởng vinh phúc muôn đời. Chúng con cầu xin…

Suy niệm

Ba khuôn mặt

Mừng lễ Thánh Gia, chúng ta hãy nhìn vào thánh Giuse, Mẹ Maria và Chúa Giêsu để rồi từ đó rút ra những bài học cụ thể cho bản thân mình.

Trước hết là thánh Giuse.

Ngài là cột trụ của gia đình. Thánh Kinh đã mô tả Ngài như một người công chính, luôn sống theo lề luật và thực thi thánh ý Thiên Chúa. Còn gì đau khổ cho bằng một người chồng thấy vợ mang thai không do hành vi của mình. Nhưng một khi biết được là thánh ý Thiên Chúa, Ngài đã cúi đầu vâng theo. Ngài đã tuân hành chiếu chỉ của César Augustô lên đường xuống Bêlem đăng ký nhân hộ khẩu. Ngài đã tuân phục lệnh truyền của sứ thần đem Hài Nhi Giêsu trốn sang Ai CẬp với bao nhiêu vất vả và khó khăn nơi đất khách quê người. Ngài đã noi giữ mọi lề luật: dâng con vào đền thờ và hằng năm lên Giêrusalem dự những lễ lớn. Suốt những năm tháng tại Nadarét, Ngài đã cặm cụi lao động sản xuất để nuôi sống gia đình.

Ước chi những người cha biết noi gương Ngài: Bình tĩnh trước những biến cố để nhận ra thánh ý Thiên Chúa. Nhẫn nại làm việc để bảo đảm đời sống vật chất cho gia đình mình.

Tiếp đến là Đức Maria.

Mẹ đã chu toàn bổn phận của một người nội trợ, lo lắng chuyện bếp núc. Mẹ cũng đã chu toàn bổn phận một người vợ, luôn vâng phục thánh Giuse, và sau cùng Mẹ cũng đã chu toàn bổn phận của một người mẹ, luôn chăm sóc và lo lắng đến con mình là trẻ nhỏ Giêsu.

Ước chi những người mẹ biết noi gương Mẹ: Sẵn sàng tha thứ vì một sự nhịn là chín sự lành. Sẵn sàng lấy tình thương mà giáo dục con cái, vì con hư tại mẹ cháu hư tại bà. Sở dĩ như vậy vì người mẹ thường gần gũi với con cái hơn người cha, nên có một ảnh hưởng to lớn. Hãy giáo dục chúng trở thành những công dân tốt và những tín hữu trung kiên với Chúa.

Và sau cùng là Chúa Giêsu.

Mặc dù là Thiên Chúa, Ngài đã hạ mình xuống vâng phục và đón nhận những lời chỉ bảo của Mẹ Maria và thánh Giuse. Trong Thánh Gia có một sự đảo lộn đáng cho chúng ta suy nghĩ: Trước mặt người đời thì thánh Giuse là chủ, rồi đến Mẹ Maria và sau cùng là Chúa Giêsu. Nhưng trước mặt Thiên Chúa, thì trước hết là Chúa Giêsu, rồi đến Mẹ Maria, và sau cùng là thánh Giuse. Thế nhưng, Chúa Giêsu vẫn vui vẻ vâng lời hai đấng.

Ước chi những người con biết noi gương Chúa Giêsu, vâng theo những lời chỉ bảo của mẹ cha, vì cá không ăn muối cá ươn, con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư. Sở dĩ như vậy, vì khi dạy bảo, cha mẹ luôn yêu thương chúng ta và mong muốn chúng ta nên người.

Trong thánh lễ ngày hôm nay, chúng ta hãy cầu xin cho mỗi người chúng ta biết chu toàn những bổn phận trong gia đình, để gia đình của chúng ta sẽ là một mái ấm ngập tràn yêu thương và hạnh phúc.

Những Hêrôđê thời nay

Đoạn Tin Mừng sáng hôm nay kể lại câu chuyện thánh Giuse đem Chúa Giêsu trốn sang Ai Cập, để thoát khỏi sự bách hại của Hêrôđê và sau đó quay về Israel. Đặt bối cảnh câu chuyện trên trong Chúa nhật lễ Thánh Gia, chúng ta có thể hiểu đây là một lời nhắc nhở đến bổn phận của người làm cha làm mẹ đối với con cái.

Quả thực là ngày nay, không còn có những Hêrôđê dám công khai ra lệnh tru diệt hàng loạt trẻ nhỏ, những hình ảnh gần gũi nhất với Chúa. Nhưng nói thế không có nghĩa là không còn những Hêrôđê hiện đại tàn ác có khi còn hơn cả ngày xưa nữa. Không kể đến những Hêrôđê chuyên giết chết trẻ em ở Brasil, những Hêrôđê chuyên bắt cóc trẻ em để bán làm mãi dâm ở Bangkok… trong cuộc sống thường ngày, vẫn có thể có những Hêrôđê đang rình rập để phá hoại trẻ em: Một nền văn hoá không lành mạnh, với những phim ảnh, sách vở và báo chí khiêu dâm, một xã hội thiếu những giá trị đạo đức, luôn cổ võ cho bạo lực, khủng bố.

Ngay trong bầu khí gia đình, những Hêrôđê thời nay có thể là chính những người cha, những người mẹ đã tàn nhẫn giết chết con mình từ trong trứng nước bằng những hành động ngừa thai và phá thai mà mỗi ngày một gia tăng.

Những Hêrôđê thời nay có thể là những người cha, những người mẹ đã không biết nhường nhịn chịu đựng lẫn nhau, để rồi đã phá huỷ bầu khí gia đình bằng cách ly dị, đẩy con cái vào chốn bơ vơ lạc lõng.

Những Hêrôđê thời nay có thể là những người cha, những người mẹ không sống gương mẫu, dù chỉ là một hành vi nhỏ mọn, cũng có thể tác hại đến con cái của mình, ít nữa là về phương diện tinh thần. Không phải chỉ khi nào làm các em đau đớn về thể xác hay tinh thần, mà ngay cả khi nuông chiều một cách thái quá và vô lý… cũng đã là một cách đẩy các em vào chỗ chết. Và trong cuộc sống hiện nay không thiếu những trường hợp như thế, để cuối cùng các em trở thành những tội phạm.

Vì thế, thái độ tỉnh táo của thánh Giuse trước cuộc sống để bảo vệ Hài nhi Giêsu vẫn là tấm gương cho các bậc phụ huynh noi theo trong việc chăm sóc và giáo dục con cái mình.

Lập trường của Chúa Giêsu trong vấn đề này thật là quyết liệt như chúng ta đã từng thấy Ngài tuyên bố: Ai làm gương mù gương xấu cho một trong những trẻ này, thì thà cột cối đá vào cổ nó mà quăng xuống biển còn hơn.

Hãy cần xin Chúa cho mỗi người chúng ta biết ý thức và chu toàn bổn phận giáo dục con cái, để gia đình chúng ta có được một bầu khí yêu thương và đạo đức như Thánh Gia ngày xưa.

LẮNG NGHE LỜI CỦA CON CHÚA
(LỄ THÁNH GIA THẤT NĂM C)
Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB

Qua Lời Tổng Nguyện của Lễ Thánh Gia Thất, hôm nay, các nhà phụng vụ muốn chúng ta ý thức rằng: Chúa đã muốn đề cao Thánh Gia như tấm gương xán lạn để mọi người bắt chước. Xin Chúa làm cho chúng ta cũng biết học đòi mà ăn ở đúng lễ nghĩa gia phong, sống đùm bọc lẫn nhau trong tình yêu mến, hầu được chung hưởng niềm an vui vĩnh cửu trong nhà Chúa trên trời.

Hưởng niềm an vui vĩnh cửu trong nhà Chúa trên trời, nếu chúng ta luôn biết vâng phục thánh ý Chúa, như trong bài đọc một của giờ Kinh Sách, nhân khi đề cập đến những mối tương giao trong gia đình, thánh Phaolô gợi lại mầu nhiệm tình yêu giữa Đức Kitô và Hội Thánh. Kẻ làm con, hãy vâng lời cha mẹ theo tinh thần của Chúa, vì đó là điều phải đạo. Theo luật Chúa đã truyền, con cái phải tôn kính cha mẹ. Cùng với Đức Maria và ông Giuse, Chúa Giêsu trở về Nadarét, sống vâng phục các ngài.

Hưởng niềm an vui vĩnh cửu trong nhà Chúa trên trời, nếu chúng ta biết chu toàn sứ vụ mà Chúa đã ủy thác cho chúng ta, như trong bài đọc hai của giờ Kinh Sách, Đức Giáo Hoàng Phaolô VI nói: Nadarét là trường học để ta khởi sự tìm hiểu cuộc đời của Đức Giêsu; đó là trường học của Tin Mừng... Hãy vui mừng mà gắng nên hoàn thiện, hãy khuyến khích lẫn nhau, hãy đồng tâm nhất trí và ăn ở thuận hòa. Hãy đem hết tâm hồn mà hát ca chúc tụng Thiên Chúa. Bất cứ làm việc gì, anh em hãy làm cho tận tâm như thể làm cho Chúa.

Hưởng niềm an vui vĩnh cửu trong nhà Chúa trên trời, nếu chúng ta luôn ý thức mình là con, và luôn ở mãi trong nhà Chúa, như trong bài đọc một của Thánh Lễ, sách Samuen Quyển I cho thấy: Mọi ngày đời ông Samuen sống, ông sẽ được nhượng cho Đức Chúa. Trong bài Đáp Ca, Thánh Vịnh 83, vịnh gia đã kêu xin: Lạy Chúa, phúc thay người ở trong nhà Chúa. Lạy Chúa Tể càn khôn, cung điện Ngài xiết bao khả ái. Mảnh hồn này khát khao mòn mỏi mong tới được khuôn viên đền vàng. Cả tấm thân con cùng là tấc dạ những hướng lên Chúa Trời hằng sống mà hớn hở reo mừng. Trong bài đọc hai của Thánh Lễ, thánh Gioan nói: Chúng ta được gọi là con Thiên Chúa, mà thực sự chúng ta là con Thiên Chúa.

Câu Tung Hô Tin Mừng, mà các nhà phụng vụ đã chọn cho ngày lễ hôm nay là: Lạy Chúa, xin mở lòng chúng con, để chúng con lắng nghe lời của Con Chúa. Trong bài Tin Mừng, thánh Luca tường thuật lại: Cha mẹ Đức Giêsu tìm thấy con đang ngồi giữa các bậc thầy. Chúng ta hãy mở lòng, lắng nghe lời của Con Chúa nói với chúng ta qua gia đình Nadarét: Nơi gia đình Nadarét, chúng ta học quan sát, lắng nghe, chiêm niệm và thấu hiểu ý nghĩa sâu xa và huyền diệu của việc Con Thiên Chúa xuất hiện cách đơn sơ và khiêm tốn. Chúng ta học được phương pháp giúp ta hiểu Đức Kitô là ai qua khung cảnh nơi Người cư ngụ giữa chúng ta: địa điểm, thời gian, phong tục, ngôn ngữ, nghi lễ tôn giáo, và tất cả những gì Người đã sử dụng để mặc khải chính mình cho thế gian. Nơi gia đình Nadarét, mọi sự đều lên tiếng, mọi sự đều có ý nghĩa. Trong trường học này, chúng ta cần phải có một kỷ luật thiêng liêng, nếu chúng ta muốn tuân theo giáo huấn của Tin Mừng và trở thành môn đệ của Đức Kitô. Chúng ta phải thật lòng mong muốn trở lại làm trẻ thơ, và đến học nơi ngôi trường Nadarét khiêm nhu nhưng cao cả này. Chúng ta phải khao khát được ở gần bên Đức Maria để bắt đầu học lại, phải sống như thế nào và tìm hiểu các chân lý của Thiên Chúa khôn ngoan siêu việt dường bao trong sự thinh lặng, trong lao tác hằng ngày, và trong tình liên đới với tất cả mọi người. Chúa đã muốn đề cao Thánh Gia như tấm gương xán lạn để mọi người bắt chước. Ước gì chúng ta cũng biết học đòi mà ăn ở đúng lễ nghĩa gia phong, sống đùm bọc lẫn nhau trong tình yêu mến, hầu được chung hưởng niềm an vui vĩnh cửu trong nhà Chúa trên trời. Ước gì được như thế!