Khi chiêm ngắm Thánh Gia, chúng ta dễ nghĩ đến một gia đình êm ấm, thánh thiện, được Thiên Chúa ưu ái. Nhưng Tin Mừng lại cho thấy một thực tại rất khác: Thánh Gia là một gia đình phải đối diện với hiểm nguy ngay từ những ngày đầu. Hài Nhi Giê-su vừa chào đời đã bị đe dọa tính mạng. Và giữa đêm tối, thánh Giu-se phải đưa Hài Nhi và Đức Ma-ri-a trốn sang Ai-cập.
Điều ấy nhắc chúng ta rằng: gia đình không được sinh ra để tránh khỏi thử thách, nhưng để cùng nhau đi qua thử thách trong đức tin.
Ngay từ khởi đầu lịch sử cứu độ, Thiên Chúa đã chọn gia đình như con đường để Người đến với nhân loại. “Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ” (St 1,27). Sau khi con người sa ngã, Người không loại bỏ họ, nhưng hứa ban ơn cứu độ qua “dòng dõi người nữ” (St 3,15). Gia đình trở thành nơi Thiên Chúa gieo mầm hy vọng cho thế giới.
Thánh Gia là sự ứng nghiệm trọn vẹn của lời hứa ấy. Trước bạo lực của vua Hê-rô-đê, Thiên Chúa không can thiệp bằng quyền lực, nhưng nói với thánh Giu-se trong giấc mộng: “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập” (Mt 2,13). Và Tin Mừng kể: “Ông trỗi dậy, đang đêm, đưa Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập” (Mt 2,14). Không lời than trách, không một câu hỏi, chỉ có sự vâng phục và hành động.
Thánh Gia vì thế trở thành hình ảnh của biết bao gia đình hôm nay: những gia đình phải rời bỏ quê hương vì chiến tranh, nghèo đói hay bất công; những gia đình phải vật lộn để giữ gìn mái ấm trước sóng gió thời đại. Khi nhìn vào Thánh Gia, chúng ta được mời gọi đồng cảm, xót thương và nâng đỡ họ, bởi chính Thiên Chúa đã từng bước đi trên con đường lưu đày ấy.
Trong suốt lịch sử Thánh Kinh, thử thách không bao giờ là dấu chấm hết. Áp-ra-ham được mời gọi rời bỏ quê hương để bước vào lời hứa (x. St 12,1). Dân Ít-ra-en phải vượt qua Biển Đỏ để đi vào tự do (x. Xh 14). Và Thiên Chúa khẳng định: “Ta biết những kế hoạch Ta dành cho các ngươi… kế hoạch đem lại tương lai và hy vọng” (Gr 29,11). Thử thách không nhằm hủy diệt gia đình, nhưng thanh luyện đức tin và làm cho tình yêu trưởng thành.
Đức Giê-su đã lớn lên trong gia đình Na-da-rét, một gia đình nghèo, bình thường, với lao động và mồ hôi. Tin Mừng nói rằng Người “hằng vâng phục cha mẹ” (Lc 2,51). Chính trong sự vâng phục ấy, Đức Giê-su thánh hóa đời sống gia đình thường ngày, để mỗi gia đình trở thành trường học của tình yêu và sự hiệp thông.
Vì thế, bảo vệ gia đình không phải là giữ gìn một hình thức hoàn hảo, nhưng là sống yêu thương cụ thể mỗi ngày. “Hãy tôn kính cha mẹ” (Xh 20,12) không chỉ bằng lời nói, mà bằng sự chăm sóc, biết ơn và kiên nhẫn, nhất là khi các ngài tuổi già sức yếu. Sách Huấn Ca nhắc nhở: “Con ơi, hãy săn sóc cha con khi người đến tuổi già” (Hc 3,12). Cách chúng ta đối xử với người yếu đuối cho thấy chiều sâu đức tin của gia đình mình.
Thánh Phao-lô mời gọi: “Hãy sống trong đức ái, như Đức Kitô đã yêu thương chúng ta” (Ep 5,2). Tình yêu ấy không loại bỏ đau khổ, nhưng giúp ta đứng vững trong đau khổ. Thiên Chúa không hứa cho gia đình khỏi mọi sóng gió, nhưng Người hứa: “Đừng sợ, vì Ta ở với ngươi” (Is 41,10).
Cuối cùng, Đức Giê-su kết luận bằng một hình ảnh rất đơn sơ: ai nghe và thực hành Lời Chúa thì giống như người xây nhà trên đá. “Mưa sa, nước lũ, gió lay… nhà ấy không sụp đổ” (Mt 7,24–25). Gia đình xây trên đá tảng là gia đình đặt nền tảng trên Lời Chúa, trên sự vâng phục, tha thứ và yêu thương mỗi ngày.
Nguyện xin Thánh Gia Na-da-rét cầu bầu cho các gia đình chúng ta, để giữa những thử thách của cuộc đời, chúng ta biết ở lại với nhau, ở lại trong tình yêu, và ở lại trong Thiên Chúa, Đấng là Tình Yêu. Amen.
