1/ Đức Thánh Cha Phanxicô tiêm và kêu gọi mọi người tiêm vắc-xin ngừa Covid-19
Ngày 14/01, Đức Thánh Cha Phanxicô tiêm vắc-xin ngừa Covid-19. Khi chiến dịch tiêm vắc-xin ở châu Âu bắt đầu thì cũng là lúc Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức nguyên Giáo hoàng Biển Đức XVI được nhận liều vắc-xin Pfizer đầu tiên. Trước đó một ngày, Quốc gia Thành Vatican đã thiết lập một trung tâm tiêm chủng tại Đại thính đường Phaolô VI. Tổng cộng trong 12 tháng, Vatican đã quản lý hơn 25.000 liều vắc-xin.
Từ khi có vắc-xin, Đức Thánh Cha Phanxicô và Vatican đã luôn kêu gọi phân phối vắc-xin công bằng, và mời gọi mọi người tiêm vắc-xin. Vào tháng 8, ngài đã tuyên bố: “Tiêm vắc-xin là một hành động của tình yêu”.
2/ Bổ nhiệm sơ Nathalie Becquart làm Phó Tổng Thư ký Thượng Hội đồng Giám mục
Ngày 06/02, sơ Nathalie Becquart, nữ tu người Pháp được Đức Thánh Cha bổ nhiệm làm Phó Tổng Thư ký Thượng Hội đồng Giám mục. Đức Hồng y Mario Grech, Tổng Thư ký Thượng Hội đồng Giám mục tuyên bố rằng, với việc bổ nhiệm này “một cánh cửa đã được mở ra”. Bởi vì nữ tu người Pháp đã trở thành người phụ nữ đầu tiên có quyền bỏ phiếu trong Thượng Hội đồng Giám mục.
Trong năm 2021, Đức Thánh Cha đã bổ nhiệm một số phụ nữ vào các vị trí có trách nhiệm rất cao, như vào tháng 8, ngài bổ nhiệm sơ Alessandra Smerilli, dòng Salêdiêng, một nhà kinh tế học, làm Tổng Thư ký “tạm thời” của Bộ Phục vụ Phát triển Con người Toàn diện, một trong những Bộ lớn của Toà Thánh.
3/ Đức Thánh Cha viếng thăm Iraq
Ngày 05/3, Đức Thánh Cha viếng thăm Iraq. Lần đầu tiên, một vị Giáo hoàng bước lên vùng đất của Iraq. Sau hơn một năm không thực hiện chuyến tông du nào do đại dịch, Đức Thánh Cha đã đến Iraq và thực hiện ước mơ của thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Hai mươi năm trước, Giáo hoàng người Ba Lan đã muốn được cầu nguyện ở vùng đất của tổ phụ Ápraham, nhưng không thể.
Trong bối cảnh an ninh và y tế căng thẳng, Đức Thánh Cha đã đi khắp đất nước bị tàn phá bởi hai thập kỷ chiến tranh. Chắc hẳn mọi người không thể quên cuộc gặp gỡ lịch sử của Đức Thánh Cha với Đại Ayatollah Sayyid Ali Al-Husayni Al-Sistani, lãnh đạo của Hồi giáo Shiite Iraq; những lời động viên của ngài dành cho nhóm Kitô hữu thiểu số đang đau khổ; và từ đống đổ nát của Mosul, Đức Giáo hoàng người Argentina đã chủ sự buổi cầu nguyện cho các nạn nhân chiến tranh và lên tiếng kêu gọi hoà bình.
4/ Cải cách Giáo luật về lạm dụng và tham nhũng
Ngày 01/6, Toà Thánh công bố về những sửa đổi lớn đối với Quyển VI của Bộ Giáo luật về hình luật.
Được Đức Biển Đức XVI khởi xướng vào năm 2007, cuộc cải cách lớn của Quyển VI của Bộ Giáo luật đã mất mười bốn năm để hoàn thành. 63 trong số 89 điều của Quyển này về hình phạt trong Giáo hội đã được sửa đổi. Sự thay đổi lớn này nhằm mục đích điều chỉnh luật của Giáo hội cho phù hợp với thế giới ngày nay và cân bằng lại mối quan hệ giữa công lý và lòng thương xót “mà đôi khi đã bị hiểu sai”, dẫn đến một thái độ lỏng lẻo, đặc biệt trong một số trường hợp lạm dụng tình dục của các giáo sĩ đối với trẻ vị thành niên.
Với cải cách này, một điều khoản rõ ràng về tội liên quan đến tính dục của các linh mục đối với trẻ vị thành niên được thiết lập - cho đến lúc đó tội này chỉ được coi là tội nghịch với “nghĩa vụ đặc biệt” (Đề mục V) dành riêng cho giáo sĩ như việc vi phạm lời hứa khiết tịnh.
Về tội gây thiệt hại đến tài sản của Giáo hội. Những sửa đổi chú trọng đến nguyên tắc minh bạch trong quản lý tài sản. Những ai lạm quyền, tham nhũng – cả hai phía – đều bị phạt. Hoạt động của các nhà quản trị, vì lợi ích riêng hoặc vì lợi ích của người khác, quản lý tài sản không theo các quy tắc cũng bị xử phạt.
5/ Đức Thánh Cha không chấp nhận việc từ chức của Đức Hồng y Reinhard Marx
Ngày 10/6, Đức Thánh Cha ra quyết định không chấp nhận đơn từ chức của Đức Hồng y Marx. Trước đó, ngày 21/5, Đức Hồng y Reinhard Marx, một trong những khuôn mặt nổi bậc của Giáo hội Công giáo, quyết định gửi thư lên Đức Thánh Cha xin từ chức vì sự bê bối lạm dụng tính dục ở Đức và cách xử lý của hàng Giám mục theo Đức Hồng y là chưa đủ. Nhưng Đức Thánh Cha đã từ chối và nói: “Toàn Giáo hội đang gặp khủng hoảng vì vấn đề lạm dụng”.
Ngoài trường hợp cá nhân của Đức Hồng y Marx, Đức Thánh Cha mời gọi toàn thể Giáo hội nhận ra những sai sót và tội lỗi của mình. “Là một Giáo hội, chúng ta phải cầu xin ơn xấu hổ”, Đức Thánh Cha nhấn mạnh, đặc biệt lưu ý trách nhiệm của “mỗi giám mục”, phải đối diện với khủng hoảng và tự hỏi: “Tôi phải làm gì khi đứng trước thảm họa này?”
6/ Cầu nguyện đại kết cho Libăng
Ngày 01/7, Đức Thánh Cha tổ chức buổi suy tư và cầu nguyện đại kết cho Libăng. Gần một năm sau vụ nổ kép ở cảng Beirut, đất nước của những cây thông tuyết tiếp tục chìm trong những gì tạo nên một trong những cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong lịch sử của nó. Là người thường xuyên kêu gọi cầu nguyện cho Libăng, Đức Thánh Cha đã quyết định quy tụ các lãnh đạo của các tôn giáo Libăng để suy tư và cầu nguyện cho đất nước đang có nguy cơ bị sụp đổ.
Trong dịp này, Đức Thánh Cha mời gọi người dân Libăng: “Đừng nản lòng, đừng nhụt chí, hãy tìm trong cội nguồn lịch sử của mình niềm hy vọng về một sự nở hoa mới”. Sau đó hướng về cộng đồng quốc tế, ngài yêu cầu các vị lãnh đạo hỗ trợ Libăng để đất nước này không bị sụp đổ, nhưng bắt tay vào con đường phục hồi, mang lại ích lợi cho mọi người.
7/ Đức Thánh Cha nhập viện phẫu thuật đại tràng
Ngày 04/7, Đức Thánh Cha nhập viện phẫu thuật đại tràng. Ở tuổi 84, Đức Thánh Cha Phanxicô trải qua cuộc phẫu thuật tại bệnh viện Gemelli ở Roma vì “chứng hẹp và viêm túi thừa của đại tràng”. Đây là lần nhập viện đầu tiên của Đức Thánh Cha kể từ khi kế vị thánh Phêrô vào năm 2013.
Gần hai tháng sau khi rời bệnh viện Gemelli, Đức Thánh Cha nói với một đài phát thanh Tây Ban Nha rằng ngài vẫn ổn và cho biết ngài chưa có ý định từ chức như tin đồn. Ngài vẫn ăn uống bình thường, nhưng vẫn dùng thuốc vì các bác sĩ đã cắt bỏ 33cm ruột già. Ngoài ra, ngài có một cuộc sống hoàn toàn bình thường trở lại.
8/ Ban hành Tự sắc “Traditionis custodes - Những người gìn giữ truyền thống”
Ngày 16/7, Đức Thánh Cha Phanxicô ban hành Tự sắc “Traditionis custodes - Những người gìn giữ truyền thống”, quy định về việc cử hành Thánh lễ theo nghi thức phụng vụ Latinh cũ, tiền Công đồng.
Đức Thánh Cha giải thích rằng ngài lo ngại “một công cụ hóa” Sách lễ Roma năm 1962 sẽ biểu lộ sự từ chối không chỉ cải cách phụng vụ mà còn cả Công đồng Vatican II. Từ đây, cử hành Thánh lễ theo nghi thức cũ rất hạn chế và tùy thuộc vào sự phân định của giám mục, và của Roma trong một số trường hợp. Đức Thánh Cha khẳng định, quyết định này nhân danh sự hiệp nhất của Giáo hội.
Trong thư gửi kèm theo văn kiện, Đức Thánh Cha giải thích rằng những nhượng bộ do các vị tiền nhiệm của ngài thiết lập để sử dụng sách lễ xưa chủ yếu được thúc đẩy “bởi mong muốn ủng hộ việc hàn gắn cuộc ly giáo với phong trào của Đức Tổng Giám mục Lefebvre”. Đức Thánh Cha mong muốn các Giám mục đón nhận quảng đại “nguyện vọng chính đáng” của các tín hữu, những người đã yêu cầu sử dụng sách lễ đó, do đó “có một lý do để Giáo hội tái thiết lập sự hiệp nhất của Giáo hội”. Ngài nhận xét rằng, “nhiều người trong Giáo hội coi năng quyền này là cơ hội để chấp nhận tự do sử dụng Sách lễ Roma do Thánh Piô V ban hành, và sử dụng nó song song với Sách lễ Roma do Thánh Phaolô VI công bố”.
9/ Phiên xử đầu tiên của Toà án Vatican về tham nhũng trong việc mua bán toà nhà ở Luân Đôn
Ngày 27/7, Phiên xử đầu tiên của Toà án Vatican về tham nhũng trong việc mua bán toà nhà ở Luân Đôn đã diễn ra. Đối với một số người, đó là phiên tòa thế kỷ tại Vatican. Trên hàng ghế bị cáo có mười người, trong đó có Đức Hồng y Angelo Becciu, người Ý, từng giữ chức vụ cao trong Vatican. Vụ việc liên quan đến việc Vatican mua một tòa nhà ở Luân Đôn vào năm 2013, đã làm tiêu tốn hàng chục triệu euro của Tòa Thánh. Thông qua phiên tòa phức tạp này, hiện vẫn chưa kết thúc, Tòa Thánh muốn chứng tỏ khả năng giải quyết tham nhũng. Vì vậy, độ tin cậy của Công lý Vatican và những cải cách của Đức Thánh Cha trong vấn đề này cũng đang là một thách đố.
10/ Đức Thánh Cha ký tuyên bố chung về môi trường với 30 lãnh đạo tôn giáo
Ngày 04/10, tại Vatican, lời kêu gọi chưa từng có của các nhà lãnh đạo tôn giáo đối với khí hậu đã được ký chung. Một tháng trước hội nghị về khí hậu COP26 ở Glasgow, Đức Thánh Cha đã quy tụ khoảng 30 nhà lãnh đạo tôn giáo và 10 nhà khoa học để ký một tuyên bố chung về tôn trọng môi trường. Trong một tuyên bố, các vị lãnh đạo kêu gọi hạn chế sự gia tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu 1,5 độ C, chuyển đổi sinh thái của các quốc gia giàu có nhất hoặc sự tham gia tích cực của chính các nhà lãnh đạo tôn giáo để hành động đem lại ích lợi hơn cho khí hậu.
11/ Khai mạc Thượng Hội đồng về hiệp hành
Ngày 10/10, Đức Thánh Cha đã khai mạc Thượng Hội đồng về hiệp hành. Thượng Hội đồng được khai mạc tại đền thờ thánh Phêrô. Trong hai năm, tất cả người Công giáo được mời gọi suy tư về việc làm cho Giáo hội trở thành một thực tại hiệp hành hơn. Hình thức của thượng hội đồng này là điều chưa từng có, vì sau giai đoạn đầu được suy tư trong tất cả các giáo phận trên thế giới, giai đoạn thứ hai phải diễn ra ở cấp lục địa, và giai đoạn cuối cùng ở Roma vào năm 2023. Thượng hội đồng “thế hệ mới” này cũng là một phần của cuộc cải cách lớn do Đức Thánh Cha Phanxicô khởi xướng vào năm 2013 nhằm phân quyền cai quản của Giáo hội Công giáo.
12/ Đức Thánh Cha trở lại đảo Lesbos
Ngày 05/12, Đức Thánh Cha trở lại đảo Lesbos. Năm năm sau chuyến thăm Lesbos, Đức Thánh Cha đã trở lại một trong những hòn đảo của Hy Lạp bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cuộc khủng hoảng di cư. Ngài đã biến nó thành điểm nhấn trong chuyến tông du đến Sýp và Hy Lạp - từ ngày 2 đến ngày 6/12. Từ một trại tị nạn, sau khi gặp hàng chục người di cư, Đức Thánh Cha đã tố cáo một “nền văn minh đắm tàu” thực sự, và bày tỏ sự sợ hãi khi chứng kiến “Biển của chúng ta - Mare nostrum” biến thành “Biển của sự chết - Mare mortuum”.
Ngọc Yến - Vatican News
