Sám hối cần cho mọi người không kể tôn giáo nào. Chuẩn mực nào giúp ta quy chiếu để sám hối, mỗi tôn giáo đưa ra những điểm quy chuẩn. Người Công giáo ngoài quy chiếu theo luật tự nhiên, còn quy chiếu về Chúa Giêsu làm chuẩn mực.
Theo giáo lý Phật giáo khuyên mọi Phật tử tụng kinh sám hối mỗi ngày. Kinh Tứ Thập Nhị Chương dạy: "Người có lỗi không biết sửa đổi, diệt trừ nơi tự tâm, như nước chảy về biển, dần dần trở thành sâu rộng". Sám hối không phải tự nhận mình đã thua trong cuộc chiến với tội lỗi, với ma quỷ; nhưng sám hối là luyện tập tâm linh, như là binh đao, thuẫn đỡ trước kẻ thù hung hãn.
Sám hối không chỉ là xét mình có gây cho ai buồn phiền không, có làm gì tổn hại đến bản thân không? Sám hối là cách xem lại chính cái ngã hư xấu của ta, nhận ra con người ta đầy yếu đuối, dễ sa ngã. Tuy chưa phiền ai, chưa gây hại cho chính ta, nhưng cái sự dữ nằm yên, nó giống như kho thuốc súng, chỉ chờ kích nổ. Sám hối giúp ta từng ngày tháo gỡ bớt bom mìn ra, giúp ta hiền lành, bao dung, quảng đại hơn. Chính vì vậy Chúa mới nói với ta: "Chính cái từ con người xuất ra, là cái làm cho con người ra ô uế." (Mc 7, 15).
Sám hối làm cho ta thêm sức mạnh, có cái nhìn tươi sáng hơn với anh chị em ta. Giúp ta sớm ra khỏi phiền muộn, làm cho ta thêm mạnh mẽ hơn trước những cám dỗ. Khi sám hối, cũng mời gọi ta tịnh tâm, đổ rỗng, để Chúa lấp đầy sự lành cho ta, nhất là trước khi đi ngủ. Mỗi sớm mai thức dậy lại thêm một ngày hồng ân, ngày của hạnh phúc.
Khi ta sám hối, không chỉ cho ta, mà còn cho những người chưa nhận ra tội lỗi của họ gây nên. Chúng ta được sinh ra là con người ở trong xã hội, có người tốt, kẻ xấu, người hiền lành, kẻ hung ác. Chúng ta đều liên đới với nhau trong tội và trong ân sủng, nên sám hối cũng là phương cách chữa lành cho ta và cho người khác.
Ngay cả lúc ta không thấy điều cần sám hối, ta cũng cần cầu xin được soi sáng nhận ra con người của ta như Thánh Augustine: "Xin cho con biết Chúa, Xin cho con biết con". Biết để sám hối, biết để được đổi mới, biết để sống tươi vui mỗi ngày.
Lm Giuse Hoàng Kim Toan
