Ngày nay người ta hay nói về căn tính và bản chất của cá nhân hay một tập thể để biết rõ mình là ai? Xác định được bản chất sự việc là gì? Chúa nói người Kitô hữu là muối là ánh sáng cho đời, xác định căn tính và bản chất của người Kitô hữu.
Căn tính và sự khủng hoảng về căn tính, nó vừa theo lứa tuổi phát triển đồng thời vừa theo những kinh nghiệm sống trong đời. Khám phá ra căn tính của mình, một quá trình nghiêm túc kiểm điểm lại đời sống cá nhân, cùng đích cho cuộc tìm kiếm là gì? Thành công và thất bại trong cuộc tìm kiếm đó? Một sự sàng lọc qua những khủng hoảng để nhận định lại căn tính để trụ vững giữa những nghịch cảnh.
Theo nhà tâm lý học James Marcia mở rộng học thuyết của Ekric Ekricson theo trục: Khám phá và cam kết sẽ là định giá về căn tính cá nhân.
Có 4 trạng thái xảy ra.
Identity diffusion: Khám phá ra căn tính theo tính cách hời hợt khi chỉ là một Kitô hữu mà cam kết cũng theo đó tàm tạm, mức độ hoàn thành cam kết chỉ đạt ở mức cho có. Người Kitô hữu cấp độ này, lòng đạo cũng chỉ hời hợt, không đạt kỳ vọng là muối mặn, ánh sáng chỉ lờ mờ sương khuya. Sống tới đâu hay tới đó, mục đích không rõ ràng và cũng chẳng có gì là mục tiêu cần đạt tới.
Identity foreclosure: Căn tính định sẵn không cần khám phá thêm. Đã được rửa tội học xong các lớp giáo lý, mọi sự kể như đã xong không cần tìm hiểu khám phá thêm. Đôi khi còn mông lung pha tạp những mê tín dị đoan trong đời sống đức tin. Đời sống theo cách đã định sẵn, xây dựng theo mô hình có sẵn, không thích khám phá thay đổi, phòng thủ hơn là cởi mở. Lòng đạo mơ hồ thiếu cam kết, muối chỉ là muối chẳng biết làm gì cho đời, ánh sáng chỉ là ánh sáng chẳng biết soi cho ai.
Identity moratorium: Căn tính của người khám phá nhưng cam kết còn chưa định, vẫn còn thử nghiệm cam kết điều chính yếu. Thường nhiều người trong tình trạng này, họ luôn khám phá đời sống đức tin của mình ở nhiều điểm tiếp xúc qua bài giảng, qua sách vở giáo dưỡng. Thiếu cam kết bởi vì nhiều mông lung giữa những giá trị cam kết. Nó là một quá trình đang tiến tới một cam kết thật sự để dấn thân trong cuộc đời. Thường người Kitô hữu ở mức độ này, họ sẽ tiến tới một cam kết để hoàn thánh căn tính của mình.
Identity achievement: Khi xác định căn tính của mình, người Kitô hữu không ngừng khám phá về Thiên Chúa và liên tục sống cam kết qua những thử thách hay lúc thuận lợi. Họ là người biết mục đích cuộc đời mình là ai, sẽ định hình mình là gì. Thánh Phaolô cho ta biết về con người này: “Thưa anh em, tôi không nghĩ mình đã chiếm được rồi. Tôi chỉ chú ý đến một điều, là quên đi chặng đường đã qua, để lao mình về phía trước. Tôi chạy thẳng tới đích, để chiếm được phần thưởng từ trời cao Thiên Chúa dành cho kẻ được Người kêu gọi trong Đức Ki-tô Giê-su” (Pl 3, 13 – 14).
Muối và ánh sáng là cùng đích của người Kitô hữu. Muối cần mặn ướp cho đời, ánh sáng cần sáng, chiếu sáng cho người.
L.m Giuse Hoàng Kim Toan
