Cứ độ tết sắp đến lại nhớ những tết xưa và những tiếc nuối cho Tết ngày nay không còn nhiều nữa nhừng hồn xưa tết cũ.
Ngày xưa cứ độ tháng Chạp, đã xôn xao hàng mua bán những món hàng tết: Bánh kẹo, mứt các loại, trà, cà phê. Người người nóng lòng chờ ngày tết đến. Tết xưa còn có đốt pháo, nghe tiếng pháo vang rền thôi là tâm hồn đã muốn lâng lâng quyện cùng én xuân bay về. Ngày xưa, cảnh tết không giàu như ngày nay, người người lo làm thêm, kiếm thêm thu nhập chút ít để có mà sắm sửa vài thứ quần áo, giày dép mới. Khi ra sức làm việc những ngày cuối năm, lòng hân hoan chỉ thấy vui chứ không cảm nghiệm cái mệt. Có lẽ vì hồn xuân tươi vui, lòng người rộn rã.
Ngoài đường đi qua, nghe đâu đó vang lại từ xa xa ở căn nhà nào đó lời hát: “Anh ơi Xuân đến bên thềm rồi nhắp rượu hồng vơi đi. Hết rồi mùa chia ly, cho tình Xuân vừa ý” (Mùa Xuân Đầu Tiên, Tuấn Khanh). Tâm hồn lại lâng lâng nghĩ đến những đám cưới đầu xuân, bọn trẻ thường ra trước ngõ ngắm nhìn cô dâu đi qua, trẻ vừa lớn ước đến ngày mình kết hôn. Những ngọt ngào từ những gì rất đơn sơ dệt lên mùa xuân đến trước ngõ, ở đó có những đám cưới đầu Xuân đi qua,có những trẻ thơ đón chào.
Rồi những trái dưa hấu, chỉ những ngày tết mới thấy xuất hiện ở các chợ, trên những chiếc xe ba gác, bên sạp chợ bán. Màu đỏ trái dưa gợi nhớ bao thèm muốn, ngày xưa đầy đủ anh chị em, ba mẹ, cả nhà cùng cắt dưa dùng bên mâm trái. Những vị ngọt ngào từ trái dưa và từ những lao nhọc của từng người sẻ chia niềm vui của ngày tết sắp đến, ước mong mình sẽ mua thêm gì, bàn nhau ngày viếng mộ, ngày dọn nhà cửa ăn tết.
Từ rằm tháng chạp, nhà nhà tỉa lá mai, rộn ràng làm dưa kiệu, mứt dừa, mứt chanh… Chỉ thấy khói bếp bay lên thôi cũng đã thấy ngày tết kề gần. Những tiếng cười, câu nói cũng dũa gọt cẩn thận, tránh những câu độc dữ, nói tục, chửi thề. Những giận hờn, ghen ghét cũng xả dần để giao hảo với nhau đầm ấm ngày Xuân.
Những buổi tối đèn lên, những gánh xiếc, trò chơi vui Xuân, nhạc tết mở ra ở những khu đất trống. Người lớn trẻ con với vài ba chục đồng dạo chơi, mua sắm, tham gia vài gian hàng. Không khí hội chợ tết ồn ào, xao động qua tiếng gọi lô tô. Những lời thơ dệt chào năm mới, những câu gian nan năm cũ sắp qua, người xướng lô tô đầy trải nghiệm diễn tả qua lời xướng vừa hài, vừa vui hát sát với hoàn cảnh năm cũ sắp qua, họ làm chú ý đến gian hàng bằng những tài năng.
Hương vị tết ngày xưa thường vui trước những ngày vào mùng. Người đi, người lại thăm chúc tết nhau những món quà đơn giản mà thắm nghĩa tình, đôi khi vài ký thịt heo ngon và ít trứng để kho tàu, khi thì ít trái cây chưng ngày tết, lúc thì vài gói quà bánh mứt chai rượu, khi thì vài chậu mai, cành đào. Những câu chuyện cuối năm bên chén trà, ly nước, râm ran chuyện cũ chuyện mới, những tâm tình trao nhau, những chuyện cưới xin của con cháu.
Buổi chiều đến ngày giáp tết vui nhất là ngồi bên nồi bánh chưng, bánh tét, ngồi vừa trông lửa vừa vui cùng nhau ly rượu, miếng bánh, thịt kho dưa hành. Ấm áp bên tình, bên nghĩa, trẻ con chạy ra, chạy vào vui cùng áo mới, quà ngon. Cả nhà người dọn cơm bữa, người lo nồi nước sôi, người ngồi trông lửa, thêm củi, thêm lửa.
Ngày gần tết, chợ hoa, chợ cây cảnh, họp chợ xuân. Trang điểm, quần áo mới, những chàng trai, cô gái dạo quanh các chợ, chụp vài tấm hình kỷ niệm, ngắm nghía những cây mai và cả người đi chợ xuân. Thỉnh thoảng ghé bên cô hàng hoa, anh chàng quê, mua vài chậu cảnh, mua vài cành đào, cành mai. Chuyện qua, chuyện lại, chuyện thành phố, chuyện nhà quê thăm hỏi, mong ngày nào đó về quê cùng đón Tết.
Ngày ra viếng mộ, gia đình mỗi người có xe chở nhau hoặc thuê chàng xích lô nào đó đưa đến viếng nghĩa trang. Người bình nước, bình hoa, nén nhang, sửa sang lại ngôi mộ, kinh nguyện, thắp nén nhang lòng. Ngồi bên mộ thầm chuyện trò với người đã khuất, mới năm nào cùng nhau đón Tết, bây giờ người ở đây, người dưới mộ huyệt. Buồn nhiều những mất mát trong đời, chợt trên khoé mắt lệ ướt đôi mi. Người nằm xuống mang theo bao kỷ niệm, bao nhớ thương, hình ảnh ngày xưa cứ quyện về trong tâm trí, biết đã không còn nhau đón xuân.
Ngày xưa ấy sao mong quá muốn trở lại sao lại khó. Nhớ quá tết ngày xưa!
L.m Giuse Hoàng Kim Toan
